KOMPARATIVNO TUMAČENJE NARODNIH BAJKI „AŽDAJA I CAREV SINˮ I „BAŠ-ČELIKˮ U NASTAVNOM KONTEKSTU

Uzdanica XX 2 (2023) (str. 129-142)

AUTOR(I) / AUTHOR(S): Milica T. Ćesarević

E-ADRESA / E-MAIL: mcesarevic96@gmail.com

Download Full Pdf   

DOI: 10.46793/Uzdanica20.2.129C

SAŽETAK / ABSTRACT:

Rad otpočinje dijahronijskim osvrtom na izabrane metodičke per- spektive nastavnog proučavanja narodnih bajki u kontekstu ostvarivanja brojnih na- stavnih ciljeva. Zatim se ukazuje na značaj individualizovanog pristupa u nastavnom tumačenju uz adekvatan koncept diferenciranih zadataka i radnih naloga u tri nivoa težine za ovako oblikovanu interpretaciju bajki „Aždaja i carev sinˮ i „Baš-Čelikˮ. Komparativno razmatranje, stavljajući u centar interesovanja slike zla i jezičko-stil- ski obrazac ponavljanja, obezbeđuje uvid u narativne postupke paralelizma, nadovezi- vanja i uklapanja, kao i postepene fokalizacije, koji vode detaljnijem sagledavanju kom- pozicionih aspekata. Pored isticanja formalnih obeležja datih bajki, uočavanjem i raščitavanjem etnološkog i antropološkog koda, ukazuje se i na konotativne značenjske potencijale, koji iz njih proizlaze.

KLJUČNE REČI / KEYWORDS:

narodna bajka, ponavljanje, slike zla, individualizovana nastava, metodika nastave.

LITERATURA / REFERENCES:

• Bašlar (2005): G. Bašlar, Poetika prostora, Beograd: Alef, Čačak: Gradac. Betelhajm (2015): B. Betelhajm, Značenje bajki. Značenje i značaj bajki, Beograd: Nova knjiga plus, Podgorica: Nova knjiga.
• Gerbran, Ševalije (2009): A. Gerbran, Ž. Ševalije, Rečnik simbola. Mitovi, snovi, običaji, postupci, oblici, likovi, boje, brojevi, Novi Sad: Stylos Art, Kiša.
• Elijade (2004): M. Elijade, Sveto i profano. Priroda religije, Beograd: Alnari, La- ćarak: Tabernakl.
• Karadžić (1988): V. Karadžić, Narodne srpske pripovijetke (1921), Srpske na- rodne pripovijetke (1853), Sabrana dela Vuka Karadžića, knj. 3, Beograd: Prosveta.
• Marković (2020): S. Marković, Interpretacija narodne književnosti u ra- zrednoj nastavi, Jagodina: Fakultet pedagoških nauka Univerziteta u Kragujevcu.
• Milošević-Đorđević (2006): N. Milošević-Đorđević, Od bajke do izreke. Oblikovanje i oblici srpske usmene proze, Beograd: Društvo za srpski jezik i knji- ževnost, Čigoja.
• Mrkalj (2008): Z. Mrkalj, Nastavno proučavanje narodnih pripovedaka i pre- danja, Beograd: Društvo za srpski jezik i književnost, Čigoja.
• Nikolić (1999): M. Nikolić, Metodika nastave srpskog jezika i književno- sti, Treće, dopunjeno izdanje, Beograd: Zavod za udžbenike i nastavna sredstva.
• Prop (1982): V. Prop, Morfologija bajke, Beograd: Prosveta.
• Radulović (2009): N. Radulović, Slika sveta u srpskim narodnim bajkama, Beograd: Institut za književnost i umetnost.
• Rosandić (1986): D. Rosandić, Metodika književnog odgoja i obrazovanja, Zagreb: Školska knjiga.
• Samardžija (1997): S. Samardžija, Poetika usmenih proznih oblika, Beograd: Narodna knjiga, Alfa.
• Stojaković (2000): P. Stojaković. Darovitost i kreativnost: savremeni modeli podsticanja i razvijanja darovitosti i kreativnosti, Sarajevo: Zavod za udžbenike i nastavna sredstva Republike Srpske.
• Trebješanin (2015): Ž. Trebješanin, Betelhajmova analiza bajki i psihičkog ra- zvoja deteta, u B. Betelhajm, Značenje bajki. Značenje i značaj bajki, Beograd: Nova knjiga plus, Podgorica: Nova knjiga, 329‒340.
• Čajkanović (1994): V. Čajkanović, Stara srpska religija i mitologija, Beo- grad: SKZ, BIGZ, Prosveta, Partenon.