BEZGLAGOLSKE OPTATIVNE KONSTRUKCIJE U SRPSKOM JEZIKU

Uzdanica XX 2 (2023) (str. 47-59)

AUTOR(I) / AUTHOR(S): Julijana S. Despotović

E-ADRESA / E-MAIL: julijana.stevanovic@filum.kg.ac.rs

Download Full Pdf   

DOI: 10.46793/Uzdanica20.2.047D

SAŽETAK / ABSTRACT:

U radu se analizira iskazivanje optativnog značenja bezglagolskim konstrukcijama, odnosno, redukovanim rečeničnim modelima koji sadrže samo pred- met želje i, fakultativno, adresat. Modeli su klasifikovani prema semantičkom tipu optativnosti koji izražavaju na pozdrave, čestitke, blagoslove i opšte želje i zakli- njanja. Svaki od ovih semantičkih podtipova zahteva specifičnu strukturno-sintak- sičku konstrukciju.

KLJUČNE REČI / KEYWORDS:

optativnost, bezglagolska konstrukcija, redukovani rečenični mo- del, govorni čin, pozdrav, čestitka, blagoslov, zakletva.

LITERATURA / REFERENCES:

IZVORI

• AI, Vd: Isaković (1981): A. Isaković, Velika deca, Beograd: Prosveta, No- lit, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva.
• BN, Np: Nušić (1989): B. Nušić, Narodni poslanik, Beograd: Prosveta. BN, P: Nušić (1989): B. Nušić, Pokojnik, Beograd: Prosveta.
• Danica: Danica (2000): Srpski narodni ilustrovani kalnedar za 2001 godinu, Beograd: Vukova zadužbina.
• DK, Mtpk: Kovačević (2018): D. Kovačević, Maratonci trče počasni krug, Drame 1, Beograd: Laguna.
• DĆ, K: Ćosić (2015): D. Ćosić, Koreni, Beograd: Laguna.
• IA, Jžkn: Andrić (1967): I. Andrić, Jelena, žena koje nema, Beograd: Pro- sveta; Zagreb: Mladost; Sarajevo: Svjetlost; Ljubljana: Državna založba Slovenije; Skopje: Misla.
• LL, P: Lazarević (2012): L. Lazarević, Pripovetke, Beograd: Draganić.
• MK, Agnu: Knežević (1972): M. Knežević, Antologija govornih narodnih umotvorina, Novi Sad – Beograd, Matica srpska – Srpska književna zadruga.
• MT, S: Toholj (2013): M. Toholj, Sestre, Beograd: Srpska književna zadruga. MŠ, Kg: Šipka (2005): M. Šipka, Kultura govora, Sarajevo: Institut za jezike u Sarajevu.
• Politika, dnevni list, Beograd, 25. 1. 2023.
• RP, LJg: Petrović (2003): R. Petrović, Ljudi govore, Beograd: Izdavačka kuća „Draganićˮ.

ELEKTRONSKI IZVORI

• B92: https://www.b92.net/
• EKSJ: Elektronski korpus savremenog srpskog jezika, dostupno na: http://www.korpus.matf.bg.ac.rs/
• PČ: Poruke i čestitke, https://porukeicestitke.com/
• SK: SportKlub Info, http://sportklub.info/forum/node/605/page8
• DANAS: Danas, https://www.danas.rs/kolumna/vladimir-jokic/dva-cvancika-3/

LITERATURA

• Babić (2019): M. Babić, Eksklamativne konstrukcije u srpskom jeziku, An- drićgrad: Andrićev institut.
• Veljović Popović (2021): B. Veljović Popović, Odnos instrumentala, nomi- nativa i vokativa u službi predikativa u govoru Tutina, Novog Pazara i Sjenice, Zbornik Matice srpske za filologiju i lingvistiku, LXIV/2, Novi sad: Matica srpska, 149–169.
• Galić (2019): J. Galić, Sintaksa imperativnih rečenica u hrvatskoglagoljskim neli- turgijskim zbornicima, doktorska disertacija, preuzeto 28. 3. 2023. sa https://urn.nsk.hr/ urn:nbn:hr:131:234123.
• Despotović, Rakić (2023): J. Despotović, A. Rakić, Jezik zakletve kao go- vorne narodne umotvorine: sintaksičko-semantički i leksički aspekat, Zlobnici, zlikovci, čudovišta, psihopate, Zbornik radova sa naučnog okruglog stola „Zlob- nici, zlikovci, čudovišta, psihopateˮ, Kragujevac: Filološko-umetnički fakul- tet; Andrićgrad: Andrićev institut, 547–560.
• Piper i dr. (2005): P. Piper, I. Antonić, V. Ružić, S. Tanasić, LJ. Popović, B. Tošović, Sintaksa savremenoga srpskog jezika, Beograd – Novi Sad: Institut za srpski jezik SANU, Beogradska knjiga – Matica srpska.
• Piper, Klajn, Dragićević (2022): P. Piper, I. Klajn, R. Dragićević, Norma- tivna gramatika srpskog jezika, Novi Sad: Matica srpska.
• Savić, Stanojević (2012): S. Savić, D. Stanojević, Oslovljavanje i pozdravljanje u srpskom jeziku: pregled istraživanja (1979–2011), Iz riznice multietničke Vojvodine, Oslo- vljavanje i pozdravljanje u savremenim jezicima nacionalnih zajednica u Vojvodini, Novi Sad: Pedagoški zavod Vojvodine, 99–153.
• Simić (1996): R. Simić, Srpska gramatika 1–2, Beograd: MH Aktuel.
• Stanojčić, Popović (1992): Gramatika srpskoga jezika za 1, 2, 3. i 4. razred srednje škole, Beograd: Zavod za udžbenike i nastavna sredstva; Novi Sad: Zavod za izdavanje udžbenika.
• Stevanović (1989): M. Stevanović, Savremeni srpskohrvatski jezik (grama- tički sistemi i književnojezička norma), knj. 2, Sintaksa, Beograd: Naučna knjiga.
• Šipka (2005): M. Šipka, Kultura govora, Sarajevo: Institut za jezike u Sarajevu.