AUTOR(I): Biljana R. Vlašković Ilić
E-ADRESA: biljana.vlaskovic@filum.kg.ac.rs
DOI: 10.46793/NasKg2354.353VI
SAŽETAK:
Polazeći od ključnih postulata Kantove i Hartmanove este- tike lepog i uzvišenog, u radu se istima suprotstavlja estetika ružnog Karla Rozenkranca kako bi se ispitala dinamika odnosa između lepog, uzvišenog i ružnog u umetnosti. Rad počiva na hipotezi da je estetika ružnog neophodna jer ružno i lepo tvore binarnu opoziciju budući da se bez koncepta ružnog ne može znati i razumeti koncept lepog. Rad će pokušati da dokaže ovaj argument na odabranim Rimskim pričama Alberta Moravije (1907–1990), jednog od najznačajnijih savremenih italijanskih književnika, čiji likovi potiču sa margina i pripadaju razli- čitim kategorijama ružnog prema Rozenkrancovoj nomenklaturi iz dela Estetika ružnog. Moravijini likovi svojom fizičkom i duševnom ružnoćom negiraju banalnost življenja i pokazuju da mondensko nije lepo samo po sebi, već najčešće ružno i uobi- čajeno, ali i kao takvo zaslužuje da bude predmet umetnosti.
KLJUČNE REČI:
estetika, lepo, uzvišeno, ružno, Kant, Hartman, Rozenkranc, Moravija
LITERATURA:
- Angažovana misao 2022: Nebojša Grubor – Kant i zasnivanje moderne estetike [Video], YouTube, <https://www.youtube.com/watch?v=k2rPSAR55WU>, 2. 11. 2022.
- Grubor 2020: N. Grubor, Odnos lepog i uzvišenog u Hartmanovoj estetici, Theoria 3
- (63), 159–167.
- Kant 1975: I. Kant, Kritika moći suđenja, Beograd: Beogradski izdavačko-grafički zavod.
- Kant 2002: I. Kant, O lepom i uzvišenom, Nova Pazova: Bonart.
- Moravija 1975: A. Moravia, Čočara, Rimske priče, Konformist, Rijeka: Otokar Keršovani.
- Moravija 1982: A. Moravija, Rimljanka, Sarajevo: Biblioteka izabranih djela, Svjetlost. Novaković 2017: M. Novaković, Kantovo zasnivanje moderne estetike (Nebojša Gru- bor, Kant i zasnivanje moderne estetike: o osećaju prosuđivanja svrhovite forme lepog predmeta, Draslar, Beograd, 2016, 152 str.), ARHE – časopis za filozofiju, god. 14, No. 27 (2017), Novi Sad: Filozofski fakultet, Odsek za filozofiju.
- Platon 1964: Platon, Gozba ili O ljubavi, preveo Miloš N. Đurić, Beograd: Beogradski grafički zavod.
- Rozenkranc 2015: K. Rosenkranz, Aesthetics of Ugliness, A Critical Edition, Edited and translated by Andrei Pop and Mechtild Widrich, London: Bloomsbury.
- Hartman 2014: N. Hartmann, Aesthetics, Berlin: De Gruyter.
- Džojs 2004: DŽ. Džojs, Portret umetnika u mladosti, Beograd: Biblioteka Novosti.
- Šekspir 2011: V. Šekspir, Sabrana dela, Beograd: Zavod za udžbenike, Dosije studio.