AUTOR(I): Aleksandra D. Matić
E-ADRESA: aleksandra.matic@filum.kg.ac.rs
DOI: 10.46793/NasKg2354.285M
SAŽETAK:
Rad se bavi poslednjim esejističkim tekstom Rastka Petro- vića pod nazivom Questi Schiavoni, koji predstavlja trilogiju o italijanskim renesansnim umetnicima slovenskog porekla. U prepoznatljivom genološki fluidnom maniru, Petrović oblikuje tri esejističko-dokumentaristička teksta sa istorij- sko-novelističkim elementima, sa ciljem da osvetli ključne osobenosti najsvetlije epohe evropske umetnosti, ali i da ukaže na slovensku participaciju i značaj u građenju italijanskog kul- turnog nasleđa. Dve velike teme Rastka Petrovića, slovenstvo i renesansna umetnost, prepliću se u ovom eseju, koji nastaje za vreme njegovog boravka u Americi, što aktivira još jedan nara- tivni i semantički kompleks u tekstu: otuđenost i stranstvovanje – kao univerzalni ontološki kvalitet bića umetnika. U radu nastojimo da ukažemo i na poetičke podsticaje koji su avangardnom piscu došli upravo iz renesanse, te da se osvrnemo na interkulturalne veze i prožimanja, čiji je značaj avangardni umetnik potcrtavao u svojoj eksplicitnoj ali i implicitnoj poetici, dokazujući da se posredstvom umetnosti može ostva- riti intenzivna komunikacija etnički, konfesionalno, geo- grafski udaljenih kultura. Poslednji segment rada prati i tzv. slovenski mesijanizam kao ideju koju je Rastko Petrović tokom čitavog stvaralačkog angažovanja nadograđivao, a pretežno se baveći slovenskim plemenima u momentima prelamanja kultur- nih i istorijskih epoha
KLJUČNE REČI:
Italija, renesansa, Sloveni, Rastko Petrović, likovne umetnosti
LITERATURA:
- Jovanov 2003: J. Jovanov, Kosmička prostranstva u „Pogledu iznutra” Rastka Petrovića, Zbornik Otkrivanje drugog neba: Rastko Petrović, Beograd: Kulturni centar Beograda, ur. Mihajlo Pantić i Olivera Stošić, str. 67–78.
- Bjelica Mladenović 2022: A. E. Bjelica Mladenović, Rastko Petrović – tajne i ishodišta umetničkog stvaranja,
- Jaćimović 2005: S. Janićijević, Putopisi srpske avangarde: Miloš Crnjanski, Rastko Petrović, Stanislav Krakov, Stanislav Vinaver, Beograd: Srpska književna zadruga.
- Jović 2005: B. Jović, Poetika Rastka Petrovića, Narodna knjiga / Alfa, Institut za književnost i umetnost.
- Marićević 2017: Jelena Marićević Balać, Rastko Petrović i Benvenuto Čelini: hermeneutički izazov, Srbistika danas: zbornik naučnih radova: problemi i perspektive savremenog tumačenja srpskog jezika, književnosti i kulture, god. 2, br. 2, 2017, 225–238.
- Pantić 1977: M. Pantić, Nepoznata bugarštica o despotu Đurđu i Sibinjanin Janku iz XV veka, Zbornik Matice srpske za književnost i jezik, XXV, 1977, 421–439.
- Petrović 1974: Rastko Petrović, Eseji i članci, Beograd: Nolit.
- Petrović 2012: P. Petrović, Encikopedičnost kao poetički model romana Rastka Petrovića, doktorska disertacija, Filološki fakultet, Beograd.
- Petrović 2019a: R. Petrović, Opšti podaci i život pesnika, Sabrana dela Rastka Petrovića, knjiga II, Mladenovac: Društvo za afirmaciju kulture – Presing.
- Petrović 2019b: R. Petrović, Mladićstvo narodnoga genija, Sabrana dela Rastka Petrovića, knjiga II, Mladenovac: Društvo za afirmaciju kulture – Presing.
- Rakić 2021: T. Rakić, Građa i sinopsis za istorijski roman o renesansi Rastka Petrovića, Prilozi za književnost, jezik, istoriju i folklor, knj. 87, Beograd: Filološki fakultet, 2021, 53–71.
- Simić 2018: A. Simić, Udvajanje i dvojništvo u „Questi schiavoni” Rastka Petrovića i „Silasku u limb” Milorada Pavića, Povelja: časopis za književnost, umetnost, kulturu, prosvetna i društvena pitanja, god. 48, br. 3, 2018, 87–98.