AUTOR(I): Aleksandra D. Matić
E-ADRESA: aleksandra.matic@filum.kg.ac.rs
DOI: 10.46793/LIPAR78.121M
SAŽETAK:
U radu se ispituju ideološki rasponi savremenih priča o Kosovu, kao refleksi društvene, političke i kulturne podloge u kojoj nastaju, i, posledično, procesi utvrđivanja ili napuštanja dominantnih identitetskih matrica, zasnovanih na kosovskom mitu. Kako je Kosovo naša velika priča, konstitutivni narativ nacionalnog bića, ali i srpske književnoistorijske svesti, pokazalo se nužnim rasvetliti kako savremena srpska proza promišlja ovaj narativ, ali i osvetliti dijahronijsku perspektivu, koja ideologijama dodeljuje mitsku ili simboličku dimenziju. Pet autora i tekstova o kojima govorimo su: Branislav Janković, „Slavuj-pile”, Muharem Bazdulj, „Iz Prizrena mjesta pitomoga”, Dejan Stojiljković, „Nema hrabrosti”, Vesna Kapor, „Čega bi voleo da se sećaš” i Ana Radmilović, „Kosovo – trista čuda”. Među odabranim savremenim pričama uočen je raspon od utvrđivanja i osnaživanja do osporavanja dominantnog ideološkog diskursa o Kosovu i njegove mitologije. Zajednička intencija koja se uočava jeste da se konstituišu „male” priče ukazivanjem na jedno „privatno” viđenje Kosova kao rezultat fragmentarizacije slike sveta, i odatle dekonstrukcija ili preosmišljavanje nasleđenih identiteta na temeljima novih politika i ideoloških konstrukata zastupljenih u našoj epohi, koji proizvode unutrašnju disonancu u samom tekstu.
KLJUČNE REČI:
Kosovo, ideologija, mit, folklor, identitet
LITERATURA:
- Altiser 2009: L. Altiser, Ideologija i državni ideološki aparati, Beograd: Karpos.
- Bazdulj 2016: M. Bazdulj, Iz Prizrena mjesta pitomoga, u: Priče o Kosovu, Beograd: Laguna.
- Bart 2009: R. Barthes, Mitologije, Zagreb: Naklada Pelago.
- Bart 2010: R. Bart, Zadovoljstvo u tekstu & Varijacije o pismo, Beograd: Službeni glasnik.
- Bart 2011: R. Bart, Svetla komora: Beleška o fotografiji, Beograd: Kulturni centar Beograda.
- Bašlar 2005: G. Bašlar, Poetika prostora, Beograd: Alef.
- Bošković 2011: D. Bošković, Politike srpskog postmodernizma, Kragujevac: Nasleđe, god. 8, br. 20, 9–21.
- Bošković 2014: S. Bošković, Kosovski kulturološki mit, Beograd: Službeni glasnik.
- Van Dijk: Teun A. Van Dijk, Ideology and discourse, The Oxford Handbook of Political Ideologies, Edited by Michael Freeden, Lyman Tower Sargent and Marc Stears, Oxford University Press. ‹http://www.uop.edu.pk/ocontents/Book%20The%20 Oxford%20Handbook%20of%20%20Political%20Ideologies.pdf›. 11. 3. 2022.
- Iglton 1991: T. Eagleton, Ideology: an introduction, London, New York: Verso. Janković 2016: B. Janković, Slavuj-pile, u: Priče o Kosovu, Beograd: Laguna.
- Kaler 2009: Dž. Kaler, Teorija književnosti (sasvim kratak uvod), Beograd: Službeni glasnik.
- Kapor 2016: V. Kapor, Čega bi voleo da se sećaš, u: Priče o Kosovu, Beograd: Laguna.
- Kosanić 2019: I. Kosanić, Dodir duše čitaoca i pisca: književne kritike, Niš: Narodna biblioteka „Stevan Sremac”.
- Lazarević Radak 2013: S. Lazarević Radak, Otkrivanje Balkana, Pančevo: Mali Nemo.
- Lešić 2003: Z. Lešić, Nova čitanja: poststrukturalistička čitanka, Sarajevo: Buybook.
- Loma 2002: A. Loma, Prakosovo: slovenski i indoevropski koreni srpske epike, Beograd: Srpska akademija nauka i umetnosti, Balkanološki institut.
- Milanović 2012: Ž. Milanović, Kružno putovanje identiteta, Novi Sad: Godišnjak Filozofskog fakulteta u Novom Sadu, knj. XXXVII, 61–73.
- Radmilović 2016: A. Radmilović, Kosovo – trista čuda, u: Priče o Kosovu, Beograd: Laguna.
- Stojiljković 2016: D. Stojiljković, Nema hrabrosti, u: Priče o Kosovu, Beograd: Laguna.
- Todorov 1994: C. Todorov, Mi i Drugi: francuska misao o ljudskoj raznolikosti, Beograd: Biblioteka XX vek.
- Fuko 2012: M. Fuko, Šta je autor, Novi Sad: Polja, br. 473, god. LVII, 100–112. Harding 2004: E. Harding, Misterija žene, Beograd: Plavi jahač.
- Čolović 2016: I. Čolović, Smrt na Kosovu Polju, Beograd, Biblioteka XX vek.