CIGRE 35 (2021) (str. 1164-1175)
AUTOR(I) / AUTHOR(S): Jelena Planojević, Jelena Lukić, Valentina Vasović, Jelena Janković, Draginja Mihajlović
E-ADRESA / E-MAIL: jelena.planojevic@ieent.org
DOI: 10.46793/CIGRE35.1164P
SAŽETAK / ABSTRACT:
Životni vek transformatora ograničen je životnim vekom čvrste izolacije koju većim delom čine materijali na bazi celuloze. Najvažnije osobine novih izolacionih papira su dobra mehanička svojstva (visoka zatezna čvrstoća), nizak sadržaj vlage, visok stepen polimerizacije papira i druge. Termički poboljšana čvrsta izolacija ima veću mehaničku čvrstoću koja je otpornija na degradaciju u uslovima visokih radnih temperatura tokom eksploatacije. U osnovi se primenjuju dve metoda za nadogradnju izolacionog papira: fizička (dodatak aditiva) i hemijska modifikacija. Rezultati komparativnog međulaboratorijskog ispitivanja stepena polimerizacije (DP) novih izolacionih papira (eng. Round Robin Test) ukazali su na probleme u određivanju DP novih izolacionih papira nakon fabričkih sušenja. Jedan od pretpostavljenih problema je fenomen hornifikacije. U radu su prikazane i metode karakterizacije izolacionog papira, njihova korelacija sa stepenom polimerizacije i primena infracrvene spektrofotometrije (FTIR) u indetifikaciji funkcionalnih grupa karakterističnih za starenje celuloze, dodatak aditiva i usled efekta hornifikacije.
KLJUČNE REČI / KEYWORDS:
Transformator – čvrsta izolacija – celuloza – DP, analitičke metode -tehnike sušenja izolacije – hornifikacija
LITERATURA / REFERENCES:
- Cigre brochure, Ageing of liquid impregnated cellulose for power transformers, working group D1.53, 2018
- Daniela Đikanović Golubović, “Strukturna ispitivanja ćelijskog zida i lignina različitog porekla”, doktorska disertacija, Fakultet za fizičku hemiju, Beograd, 2013
- Sun, Y. & Cheng, J.Y. , Hydrolysis of lignocellulosic materials for ethanol production: a review. Bioresource Technology, 83(1), 1-11. (2002)
- Biljana M Pejić, Uticaj različitih faktora fizičko-hemijskog modifikovanja na strukturu i svojstva vlakana konoplje, doktorska disertacija, TMF Beograd, 2009
- Cigre brochure, Ageing of cellulose in mineral-oil insulated transformers, Task Force, 01.10
- Đ. Kalić, Transformatori, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 1991
- Christian Lange, Weidman prezentacija, Beograd, novembar 2007
- Thomas Prevost, Thermally Upgraded Insulation in Transformers, EIC conference, Indianapolis, 2005
- Thomas A. Prevost, Correlation of nitrogen content with aging rate in thermally upgraded conductor insulation, 2004
- Paul Jusner, Elisabeth Schwaiger, Thermal stability of cellulose insulation in electrical power transfformers, Elsevier, 2021, https://doi.org/10.1016/j.carbpol.2020.117196
- Jan Kenneth Clawson, STRUCTURE AND DEFECTS IN HIGH-PERFORMANCE ARAMID FIBERS, Master, University of Illinois at Urbana-Champaign, 2013
- CIGRE TB 738, Ageing of Liquid Impregnated Cellulose for Power Transformers, August
- Bengtsson, C.; Krause, C.; Mikulecky, A.; Scala, Insulation condition during transformer manufacturing, Electra, 2018
- Power transformers fundamentals, AREVA, volume 1, 2008
- J. Heywood, A.M. Emsley and M. Ali, Degradation of cellulosic insulation in power Transformers, Part 1, IEE Proceedings – Science Measurement and Technology 147(2):86 – 90
- M.B. Fernandes Diniz, M.H. Gil, J.A.A.M. Castro, Hornification-its origin and interpretation in wood pulp, wood science and technology, 37, 489-494 (2004)
- Ivan Kubovský , Danica Kaˇcíková and František Kaˇcík, Structural changes of Oak wood main components caused by Thermal Modification, MDPI, February 2020
- V.Vasović, J.Janković, D.Mihajlović, Interesantni slučajevi diagnostike stanja energetskih transformatora nakon kvara i havarije tokom 2017 i 2018 godine: Unapređenje dijagnostike primenom novih metoda i post-mortem analiza“, Zbornik radova 34. savetovanje CIGRE Srbija, 2019
- Lukić, K. Deville, M.C. Lessard, Changes of new insulating kraft paper properties during drying and utilization-Impact on degree of polymerization, CSE, February 2021
- Studija za JP EPS,“ Istraživanje fenomena degradacije izolacionog sistema i procena životnog veka“, 2017
- Yulia Erina Sari, Fadhlurrachman Al-Ghifary, Chemical and Physical Performance of Kraft Paper Immersed in Natural Ester from Palm Oil Under Accelerated Thermal Aging, International Journal on Electrical Engineering and Informatics – Volume 11, Number 2, June 2019
- Hanna Karlsson, Stenght properties of paper produced from softwood kraft pulp, doktorska disertacija, Univerzitet Karlstand, 2010