ZVEZDE : književna, jezička, umetnička i kulturna astropoetika 2024, (265-274)
AUTHOR(S) / AUTOR(I): Lenka S. NASTASIĆ
Download Full Pdf 
DOI: 10.46793/Zvezde24.265N
ABSTRACT / SAŽETAK:
Rad razmatra motivsku zastupljenost nebeskih tela u okviru korpusa srpskog građanskog pesništva. Pesnička građa se istražuje radi isticanja jednog od posebno zastupljenih i slojevitih aspekata barokne poezije, odnosno nebeskih tela kao posrednika ljudskog iskustva. U datom smislu, naročito je interesantan spektar značenja koji se oblikuje u dodiru sa načelima i vrednostima tradicionalne kulture Slovena, pri čemu Sunce, Mesec i zvezde, posebno Danica, zauzimaju povlašćen položaj. Rad teži da prikaže stihovani kontekst u kome se nebeska tela javljaju, kao i da pronikne u moguća značenja opisane upotrebe. Takvim postupkom želi se ponuditi astropoetičko čitanje srpskog građanskog pesništva, u cilju dubljeg i celovitijeg sagledavanja veza između folklornih i baroknih predstava nebeskog svoda, imajući u vidu paralelni razvojni tok pisane i usmene linije srpske književnosti.
KEYWORDS / KLJUČNE REČI:
srpsko građansko pesništvo, astropoetika, nebeska tela, Sunce, Mesec, zvezde, barok, osamnaesti vek, tradicionalna kultura
REFERENCES / LITERATURA:
- Bjelaković 2014: I. Bjelaković, Astronomija kod Srba od XIII do XIX veka: (dis)kontinuitet terminološkog sistema, u: J. Radić i V. Savić (ur.), Sveti Ćirilo i Metodije i slovensko pisano nasleđe, Beograd: Institut za srpski jezik SANU, 273–291.
- Bjelaković 2022: I. Bjelaković, Terminologija u književnim jezicima Srba XVIII i XIX veka: astronomija, Novi Sad: Matica srpska.
- Bratić 1993: D. Bratić, Gluvo doba, Beograd: Plato.
- Damjanov 2005: S. Damjanov, Graždanski erotikon: erotske stranice srpske književnosti 18. i početka 19. veka, Novi Sad: Stilos.
- Detelić 1996: M. Detelić, Urok i nevesta: poetika epske formule, Beograd: Srpska akademija nauka i umetnosti, Balkanološki institut; Kragujevac: Univerzitet, Centar za naučna istraživanja.
- Đorđević 1958: T. Đorđević, Priroda u verovanju i predanju našega naroda: knj. 1, Beograd: Naučno delo.
- Janković 1951: N. Janković, Astronomija u predanjima, običajima i umotvorinama Srba, Beograd: Srpska akademija nauka.
- Karanović 1988: Z. Karanović, Pesmarica Avrama Miletića i narodno pesništvo, u: T. Bekić, S. Damjanov, Z. Karanović, M. Kleut, J. Ređep i M. D. Stefanović (prir.), Srpsko građansko pesništvo: ogledi i studije, Novi Sad: Matica srpska, Institut za jugoslovenske književnosti i opštu književnost Filozofskog fakulteta u Novom Sadu, 302–315.
- Kleut 1991: M. Kleut, Pesmarica karlovačkih đaka, Sremski Karlovci: Biblioteka Ljubav.
- Kleut 2015: M. Kleut, Narodna književnost: fragmenti skripti, Novi Sad: Filozofski fakultet.
- Kulišić 1970: Š. Kulišić, P. Ž. Petrović i N. Pantelić (ur.), Srpski mitološki rečnik, Beograd: Nolit.
- Leskovac 1946: M. Leskovac, Srpsko građansko pesništvo osamnaestog veka, Letopis Matice srpske, god. 120, knj. 356, sv. 1–2, januar–februar, 57–99.
- Marinković 1966a: B. Marinković, Srpska građanska poezija: XVIII i s početka XIX stolećaI, Beograd: Prosveta.
- Marinković 1966b: B. Marinković, Srpska građanska poezija: XVIII i s početka XIX stoleća II, Beograd: Prosveta.
- Ostojić 1905: T. Ostojić, Srpska književnost od Velike seobe do Dositeja Obradovića, Sremski Karlovci: Srpska manastirska štamparija.
- Otašević 2012: Đ. Otašević, Frazeološki rečnik srpskog jezika, Novi Sad: Prometej.
- Pavić 2023: M. Pavić, Istorija srpske književnosti baroknog doba: (XVII i XVIII vek), Novi Sad: Kulturni centar Vojvodine „Miloš Crnjanski”; Beograd: Narodna biblioteka Srbije.
- Stefanović Karadžić 1975: V. Stefanović Karadžić, Srpske narodne pjesme: knj. 1, 1841, pr. Vladan Nedić, Beograd: Prosveta.
- Tolstoj, Radenković 2001: S. M. Tolstoj i Lj. Radenković (ur.), Slovenska mitologija: enciklopedijski rečnik, Beograd: Zepter book world, 373–374.
- Čajkanović 1994: V. Čajkanović, Sabrana dela iz srpske religije i mitologije: knj. 1, pr. Vojislav Đurić, Beograd: Srpska književna zadruga, Beogradski izdavačko-grafički zavod.