ZVEZDANO NEBO SRPSKOG PESNIČKOG STVARALAŠTVA PRVE POLOVINE XIX VEKA

ZVEZDE :  književna, jezička, umetnička i kulturna astropoetika 2024, (249-262)

AUTHOR(S) / AUTOR(I): Jelena P. VASILJEVIĆ

Download Full Pdf   

DOI: 10.46793/Zvezde24.249V

ABSTRACT / SAŽETAK:

U radu se analizira predstava zvezda u srpskom pesništvu prve polovine XIX veka kroz čiji motivski kompleks se može sagledati i preobražaj pesničkih glasova kao i kulturna pozicija pesnika prve polovine XIX veka. Transformacija motivskog kompleksa zvezda, doživljenih prevashodno astrološki, a potom i kosmološki, u integrativni deo pesničkog glasa oblikovanog u vidu dinamističkog para ZVEZDA: SRBIJA uslovljen je i kulturnim obrascima i društveno-političkim prilikama vremena. Tako oblikotvoren topos zvezde koja simbolički predstavlja neuralgičnu tačku nade i čežnje za Srbijom, a kakav ćemo susretati i u poetici savremenih pesnika, svoj potpuni izraz dobija u pesništvu Milice Stojadinović Srpkinje.

KEYWORDS / KLJUČNE REČI:

zvezde, nebo, prosvetiteljstvo, klasicizam, predromantizam, Pavle Solarić, Lukijan Mušicki, Vasilije Subotić,  Vasa Živković, Milica Stojadinović Srpkinja

REFERENCES / LITERATURA:

IZVORI
  • Antologija srpskog pesništva od XI veka do danas 1998: Antologija srpskog pesništva od XI veka do danas, priredio Pavlović Miodrag, Sabrana dela Miodraga Pavlovića, Beograd: Prosveta.
  • Antologija starije srpske poezije 1972: Antologija starije srpske poezije, priredio Mladen Leskovac, Novi Sad: Matica srpska; Beograd: Srpska književna zadruga.
  • Serbske lѣtopisi za godinu 1825 1825: Serbske lѣtopisi za godinu 1825, god. I, častь perva, častь druga.
  • Serbske lѣtopisi za godinu 1826 1826: Serbske lѣtopisi za godinu 1826, god. II, častь druga.
  • Serbskій LѢtopisъ, Budim, god. 17, br. 60, 1843, častь perva, 136 – 144.
  • Srpska književnost XVIII i XIX veka: barok, prosvećenost, klasicizam, predromantizam 2008: Srpska književnost XVIII i XIX veka: barok, prosvećenost, klasicizam, predromantizam: hrestomatija, knj. 1, 2, priredili Milo Lompar, Zorica Nestorović, Beograd: Čigoja štampa. 
LITERATURA
  • Atanasijević 2006: Ksenija Atanasijević, Srpski mislioci, Beograd: Plato.
  • Bjelaković 2017: Isidora G. Bjelaković, Sinonimija u terminologiji kod Srba u 18. i 19. veku (matematička geografija i astronomija), Slovenska terminologija danas, Beograd: SANU, 305–316
  • Gerasim Zelić. Vikentije Rakić. Sava Mrkalj 2016: Gerasim Zelić. Vikentije Rakić. Sava Mrkalj, Selektivna bibliografija/bibliografsku građu uredila Milena P. Marković, Novi Sad: Izdavački centar Matice srpske, 301–305.
  • Grbić 2021: Dragana Grbić, Nebo srpskog prosvetiteljstva, Zbornik Matice srpske za književnost i jezik, br.69/2, 2021, 419–439.
  • Grdinić 2021: Nikola Grdinić, Literarno prosvetiteljstvo, Dositejev vrt, Godišnjak Zadužbine „Dositej Obradović”, Godina IX, Broj 9, Beograd, 2021, 13–28.
  • Deretić 2002: Jovan Deretić, Istorija srpske književnosti, Beograd: Prosveta.
  • Đorđević 2021: Tihomir Đorđević, Priroda u verovanju i predanju našeg naroda, knj.1, Beograd: SKZ.
  • Živković 1996: Dragiša Živković, Karlovačka gimnazija i proučavanje srpske književnosti, Zbornik Matice srpske za književnost i jezik, 1996, 1–3, 5–17.
  • Ivanić 2017: Dušan Ivanić, P(j)esnik i p(j)esma. Srpska p(j)esma o p(j)esmi (od baroka do realizma), Beograd.
  • Ivanić 2021: Dušan Ivanić, Solarićeve pjesme o godišnjim dobima i srpska lirika XIX vijeka, Dositejev vrt, Godišnjak Zadužbine „Dositej Obradović”, Godina IX, Broj 9, Beograd, 2021, 29–42.
  • Kalezić 1989: Dragan Kalezić, Filosofija u djelima Lukijana Mušickoga, u: Dinko Davidov (ur.), Manastir Šišatovac, zbornik radova, Beograd: SANU, 111–120.
  • Lompar 2023: Milo Lompar, Biografija jednog osećanja, Novi Sad: Pravoslavna reč.
  • Ljubomir Nenadović. Milica Stojadinović Srpkinja 2017: Ljubomir Nenadović. Milica Stojadinović Srpkinja, Novi Sad: Izdavački centar Matice srpske.
  • Nestorović 2019: Zorica Nestorović, Iskustvo međe: Jovan Hadžić ili Miloš Svetić; Iskustvo književne margine: Vasilije Subotić, u:  Jovan Hadžić. Jovan Subotić. Vasilije Subotić, Novi Sad: Izdavački centar Matice srpske, 11–22, 333–346.
  • Savić Rebac 2015:  Anica Savić Rebac, Duh helenstva, Beograd: Službeni glasnik.
  • Skerlić 1907: Jovan Skerlić, Pesme Vase Živkovića, Beograd: Izdao S. B. Cvijanović, XXXII–XLIII.
  • Stefanović 2005: Mirjana D. Stefanović, Pesničke poslanice Lukijana Mušickog ili Dnevnik u stihovima, u: Lukijan Mušicki, Pesme, Beograd: Srpska književna zadruga; kolo 97, knj. 641, VII–XXI.
  • Stefanović 2015: Mirjana D. Stefanović. Klasik rodoljub, u: Lukijan Mušicki, Novi Sad: Izdavački centar Matice srpske, 9–20.
  • Stojadinović Srpkinja 2017: Ljubomir Nenadović. Milica Stojadinović Srpkinja, priredila Radmila Gikić Petrović, Antologijska edicija Deset vekova srpske književnosti; knj. 34. Novi Sad: Izdavački centar Matice srpske, 2017.
  • Pavić 1983: Milorad Pavić, Rađanje nove srpske književnosti, Beograd: SKZ.
  • Tolstoj, Radenković 2001: Svetlana Tolstoj, Ljubinko Radenković, Slovenska mitologija. Enciklopedijski rečnik, Beograd: Zepter Book World.
  • Tomašević 2020: Milan Tomašević, Kosmologika. kontekstualizacija popularne kosmologije, Etnografski institut SANU, 2020.
  • Ševalije, Gerbran 2003: J. Chevalier, A. Gheerbrant, Rečnik simbola, Banja Luka, Romanov.