AUTOR(I): Biljana Gavrilović
DOI: 10.46793/UVP21.1055G
SAŽETAK:
U radu se analizira državna reakcija na zelenaške usluge, počev od 30-ih godina XIX veka do Drugog svetskog rata. U vreme prelaska iz naturalne u novčanu privredu, potreba za novcem je bila velika, a kako uređenog zemljoradničkog kredita nije bilo, to se novac jedino mogao zatražiti od zelenaša. Zahvaljujući tome, zelenaši su se bogatili, a seljaci propadali. Zbog toga, država počinje preduzimati određene zakonske mere, najpre u oblasti građanskog, a potom i krivičnog prava. U Kneževini i Kraljevini Srbiji, lepeza građanskopravnih mera je bila bogata, dok je krivičnopravna reakcija države protiv zelenaških usluga bila skromna. Međutim, stvaranjem Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, a usled procesa unifikacije prava, težište državnog delovanja na zelenaške usluge prebacuje se sa građanskog na krivično pravo.
KLJUČNE REČI:
zelenaš, zajam, kamata, dug.
LITERATURA:
Gnjatović, D., Zelenaši – prvi kreditori zemljoradnika u Srbiji, Bankarstvo, br. 1- 2/2010.
Danić, D., Federalizam pravosuđa u našoj državi, Arhiv za pravne i društvene nauke, br. 1-2, Beograd, 1926.
Živanović, T., Krivični (Kazneni) zakonik i Zakonik o postupku sudskom u krivičnim delima Kraljevine Srbije S kratkim objašnjenjem (s obzirom na odluke Kasacionog suda), Beograd, 1913.
Jovanović, S., Političke i pravne rasprave I, Beograd, 1932.
Kulauzov, M., Pokušaji da se zakonskim putem ublaže posledice zelenaštva u Srbiji XIX veka, Zbornik radova: Harmonizacija građanskog prava u regionu, Istočno Sarajevo, 2013.
Marković, St. B., Zemljoradničkikreditu Srbiji, Arhiv za pravne i društvene nauke, br. 3, Beograd, 1909.
Marković, S., Protiv zelenaških seljačkih dugova, Beograd, 1928.
Matićь, D., Obяsnenѣ Građanskogъ zakonika za Knяžestvo srbsko. Čast 2, Beograd, 1851.
Mitrović, A., Nekoliko pravnih običaja i pojava u severnoj Dalmaciji – III Kamatništvo i kajišarstvo, Arhiv za pravne i društvene nauke, br. 3, Beograd, 1907.
Mitrović, V., Menična nesposobnost seljaka, Arhiv za pravne i društvene nauke, br. 6, Beograd, 1921.
Niketić, G., Građanski sudski postupak Kraljevine Srbije protumačen odlukama Državnog saveta i opšte sednice i odelenja Kasacionog suda, Beograd, 1914.
Pavlović, M., Srpsko pravo od VII do XX veka, Kragujevac, 2013.
Pavlović, M., Pravna evropeizacija Srbije 1804-1914, Kragujevac, 2008.
Pavlović, M., Problem izjednačenja zakona u Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca/ Jugoslaviji, Zbornik Pravnog fakulteta u Zagrebu, br. 3-4/2018.
Petrović, J., Okućje ili zaštita zemljoradničkog minimuma, Beograd, 1930.
Srbske Novine, br. 26, Beograd, 5. mart 1857.
SrbskeNovine, br. 75, Beograd, 3. jul 1858.
SrbskeNovine, br. 76, Beograd, 5. jul 1858.
Stenografske beleške Narodne skupštine Kraljevine Jugoslavije, knjiga 2, Beograd, 1932.
Ćorović, S., Moral u našem društvu – Jedna savremena kritika našeg zelenaško – ćiftinskog morala s predgovorom Ivana Surovog, Zvona, br. 3, Sarajevo, 1920.
Čubinski, M., Kazneno zakonodavstvo i ekonomska sfera, Arhiv za pravne i društvene nauke, br. 4, Beograd, 1927.
Čubinski, P. Mih., Naučni i praktični komentar Krivičnog zakonika Kraljevine Jugoslavije, Beograd, 1930.