OBRAZOVNI POTENCIJAL STILISTIČKIH ISTRAŽIVANJA RADOJA SIMIĆA (NA PRIMERU ROMANA „SEOBE“ MILOŠA CRNJANSKOG )

Književnost za decu u nauci i nastavi (2022), (str. 33-47)

AUTOR(I): Milka V. Nikolić 

E-ADRESA: milkanik75@gmail.com

Download Full Pdf 

DOI: 10.46793/KDNN21.033N

SAŽETAK:

Predmet interesovanja u ovom radu jeste obrazovni potencijal istraživanja Radoja Simića posvećenih gramatičkoj i intonacijskoj strukturi romana Seobe Miloša Crnjanskog. Rezultati ovih istraživanja objavljeni su u naučnim člancima 1978. i 2012. godine. Cilj našeg razmatranja jeste: (1) da se ispita na koji način se nalazi Simićevih stilističkih istraživanja mogu primeniti u srednjoškolskoj obradi romana Seobe; (2) da se uz oslonac na njegova istraživanja predloži metodički pristup jeziku i stilu romana Seobe u srednjoškolskoj nastavi. Analiza je pokazala da se nalazi Simićevog istraživanja iz 2012. godine (urađenog u koautorstvu s Jelenom Jovanović Simić) mogu primeniti u nastavnoj obradi Crnjanskijevog dela, čime se unapređuje nastavna interpretacija. Semiotski pristup, koji je za roman Seobe preporučen u klasičnoj metodičkoj literaturi, može se nadograditi lingvostilističkom analizom. Nastavnik će usmeriti učenike da istražuju, zapažaju i razmatraju jezičko-stilske fenomene: (1) ponavljanje jezičkih jedinica; (2) ponavljanje sintaksičkih struk- tura; (3) smenjivanje obimnih i kratkih iskaza; (4) upotreba interpunkcijskih znakova; (5) kombinovanje simetričnih i asimetričnih sintaksičkih struktura. Učenici se osposobljavaju da uočavaju i obrazlažu jezičke, strukturne, poetičke i estetske karakteristike književnog dela, kao i da interpretiraju književni tekst uvidom u njegove integracione činioce (doživljajni kontekst, tematsko- motivski sloj, kompozicija, idejni sloj, jezičko-stilski aspekti).

KLJUČNE REČI:

Radoje Simić, jezičko-stilske odlike, književni tekst, sred- njoškolska nastava, srpski jezik i književnost, roman Seobe Miloša Crnjanskog

LITERATURA:

  • Velek, Voren (1974): Rene Velek, ostin Voren, Teorija književnosti, Beograd: Nolit.
  • Veljković Stanković (2010): Dragana Veljković Stanković, Jezik knji- ževnog dela, u: Bosiljka Milić, Veljko Brborić (ur.), Prilozi jezičkom i književnom obrazovanju III, Beograd: Društvo za srpski jezik i književnost Srbije, 65−73.
  • Ilić (1998): Pavle Ilić, Srpski jezik i književnost u nastavnoj teori- ji i praksi, Novi Sad: Zmaj.
  • Jovanović (2009): Jelena Jovanović, Pisci i stil, Beograd: Društvo za srpski jezik i književnost Srbije.
  • Jovanović (2010): Jelena Jovanović, Osnovni principi stilističke analize teksta, u: Bosiljka Milić, Veljko Brborić (ur.), Prilozi jezičkom i književnom obrazovanju III, Beograd: Društvo za srpski jezik i književnost Srbije, 109−115.
  • Jović (2009): dušan Jović, Lingvostilistički pristup književnom delu, u: Bo- siljka Milić, Veljko Brborić (ur.), Prilozi jezičkom i književnom obrazova- nju I, Beograd: Društvo za srpski jezik i književnost Srbije, 163−172.
  • Lešić (2011): Zdenko Lešić, Jezik i književno djelo, Beograd: Službeni glasnik.
  • Kovačević (2011): Miloš Kovačević, Stilska značenja i zračenja, Niš: Filozofski fakultet.
  • Kovačević (2018): Miloš Kovačević, Mjesto Radoja Simića u srbistici, s posebnim osvrtom na njegove stilističke doprinose, u: Miloš Kovačević, Jelena Petković, Vladimir Polomac (ur.), Naučni doprinosi Radoja Simića, Kragujevac: Filološko-umetnički fakultet, 47–66.
  • Mrkalj (2010): Zona Mrkalj, Pojam korelacije u metodici nastave, Meto- dički vidici, 1, Novi Sad: Filozofski fakultet, 47–55.
  • Mrkalj (2020): Zona Mrkalj, Značaj korelativnog pristupa u novim programima nastave i učenja književnosti, u: Ilijana Čutura, Maja Dimitrijević (ur.), Književnost za decu u nauci i nastavi, Jagodina: Fakultet pedagoških nauka, 271‒285.
  • Nikolić (1992): Milija Nikolić, Metodika nastave srpskog jezika i književnosti, Beograd: Zavod za udžbenike i nastavna sredstva.
  • Nikolić (2019): Milka Nikolić, Gradacija kao stilistička i sintak- sička kategorija: metodički pristup u srednjoškolskoj nastavi, Književnost i jezik, LXVi/3−4, Beograd: Društvo za srpski jezik i književnost Srbije, 357–369.
  • Petrovački, Štasni (2010): Ljiljana Petrovački, Gordana Štasni, Metodički sistemi u nastavi srpskog jezika i književnosti, Novi Sad: Filozofski fakultet.
  • Radenković (1974): Ljubiša Radenković, Lingvostilistika i strukturalizam u nauci o književnosti i nastavi književnosti, Beograd: Naučna knjiga.
  • Rosandić (1986): dragutin Rosandić, Metodika književnog odgoja i obrazovanja, Zagreb: Školska knjiga.
  • Simić (1978): Radoje Simić, Gramatička i intonacijska struktura proznog izraza Miloša Crnjanskog, Književna istorija, 41, Beograd: Institut za književnost i umetnost, 15–58.
  • Simić (1993a): Radoje Simić, Lingvistika stila, Nikšić: Unireks. Simić (1993b): Radoje Simić, O Andrićevoj umetničkoj kriptografiji, Naučni sastanak slavista u Vukove dane, 22/1, Beograd: MSC, 347–359.
  • Simić (1997): Radoje Simić, Stilska vrednost i poetska funkcija Srem- čevih ekskursa, u: Miroljub Stojanović (ur.), Književno delo Stevana Sremca – novo čitanje, Niš: Centar za naučna istraživanja SANU i Univerziteta u Nišu, 99–107.
  • Simić (2000a): Radoje Simić, Stilistika srpskog jezika I, Beograd: Naučno društvo za negovanje i proučavanje srpskog jezika.
  • Simić (2000b): Radoje Simić, Stilistika fonijskih struktura u Andrićevoj Travničkoj hronici, Književnost i jezik, HLVii/3–4, Beograd: Društvo za srpski jezik i književnost Srbije, 15–36.
  • Simić (2001): Radoje Simić, Tradicija i poezija u Gorskom vijencu, Srpski jezik, Vi/1–2, Beograd: Naučno društvo za negovanje i proučavanje srpskog jezika, 67–79.
  • Simić (2013): Radoje Simić, Dve varijante priče o mačku Toši, psu Žući i čiča Triši, u: Miloš Kovačević (ur.), Značaj srpskog jezika i književnosti u očuvanju identiteta Republike Srpske II. Književni klasici Republike Srpske: Kočić i Ćosić, Istočno Sarajevo: Filozofski fakultet, 117–151.
  • Simić (2014): Radoje Simić, Osma ofanziva Branka Ćopića, u: Miloš Kovačević (ur.), Nauka i globalizacija, 8/1–2, Istočno Sarajevo: Filozofski fakultet, 97–114.
  • Simić (2018a): Radoje Simić, Neka zapažanja o sintaksi idiomatskih struktura (prema građi iz dela Janka Veselinovića), u: Jelena Petković, Vladimir Polomac (ur.), Srpski jezik: status, sistem, upotreba, Zbornik radova u čast prof. Miloša Kovačevića, Kragujevac: Filološko-umetnički fakultet, 145–164.
  • Simić (2018b): Radoje Simić, Ćosićeva Bajka – alegorijska parabola o stvarnosti piščeva vremena, u: Radoje Simić, Veljko Brborić (ur.), Književno delo Dobrice Ćosića, Beograd: Filološki fakultet, 265–274.
  • Simić, Jovanović Simić (2011): Radoje Simić, Jelena Jovanović Simić, O Ćosićevim junacima u Vremenu vlasti, Anali Filološkog fakulteta, 23/1, Beograd: Filološki fakultet, 319–334.
  • Simić, Jovanović Simić (2012a): Radoje Simić, Jelena Jovanović Simić, Gramatička i intonacijska struktura proznog izraza M. Crnjanskog u Seobama (prva knj.), Uzdanica, iX/1, Jagodina: Fakultet pedagoških nauka, 7–25.
  • Simić, Jovanović Simić (2012b): Radoje Simić, Jelena Jovanović Simić, Deda Trišin mlin B. Ćopića, Književnost i jezik, LiH/3–4, Beograd: Društvo za srpski jezik i književnost Srbije, 213–224.
  • Simić, Jovanović Simić (2012v): Radoje Simić, Jelena Jovanović Si- mić, Mirisi i boje u Dolini jorgovana, u: Violeta Jovanović, Tiodor Rosić (ur), Književnost za decu i omladinu – nauka i nastava, Jagodina: Fakultet pedagoških nauka, 33–38.
  • Simić, Jovanović Simić (2014): Radoje Simić, Jelena Jovanović Si- mić, Grigor Vitez – dečji pesnik, u: Violeta Jovanović, Tiodor Rosić (ur), Književnost za decu u nauci i nastavi, Jagodina: Fakultet pedagoških nauka, 73–86.
  • Štasni (2012): Gordana Štasni, Lingvostilistička interpretacija lirske pesme Grm, Metodički vidici, 3, Novi Sad: Filozofski fakultet, 29‒46.
  • Štasni (2015): Gordana Štasni, Jezičko-semantičkom analizom do sti- lema, Godišnjak filozofskog fakulteta, XL/1, Novi Sad: Filozofski fakul- tet, 243‒258.