MOGUĆNOSTI UNAPREĐENJA VAŽEĆE REGULATIVE IZ OBLASTI ZAŠTITE STANOVNIŠTVA OD NEJONIZUJUĆEG ZRAČENJA SA OSVRTOM NA ELEMENTE PRENOSNOG SISTEMA KAO IZVORE ZRAČENJA

Fleksibilnost elektroenergetskog sistema / Zbornik CIGRE (2023).  (str 1466-1475)

AUTOR(I) / AUTHOR(S): Maja Grbić, Aleksandar Pavlović, Saša Ranđelović, Sandra Petrović, Miliša Jovanović

E-ADRESA / E-MAIL: maja@ieent.org

Download Full Pdf   

DOI:  10.46793/CIGRE36.1466G

SAŽETAK / ABSTRACT:

U radu je analizirana važeća regulativa Republike Srbije iz oblasti zaštite stanovništva od nejonizujućeg zračenja, tj. elektromagnetskih polja. Težište rada je na elektromagnetskom polju industrijske učestanosti (50 Hz) koje se javlja u okolini elemenata prenosnog sistema, kao što su nadzemni i kablovski vodovi, transformatorske stanice i razvodna postrojenja. Na osnovu iskustava iz višegodišnje primene zakona i pratećih pravilnika u praksi i velikog broja sprovedenih ispitivanja i studijskih istraživanja date su preporuke za unapređenje važeće nacionalne regulative.

KLJUČNE REČI / KEYWORDS:

Nejonizujuće zračenje, Elektromagnetsko polje, Regulativa, Prenosni sistem

LITERATURA / REFERENCES:

  • International Commission on Non‐Ionizing Radiation Protection (ICNIRP): “ICNIRP guidelines for limiting exposure to time‐varying electric, magnetic, and electromagnetic fields (up to 300 GHz)”, Health Physics, Vol. 74, No. 4, pp. 494–522, 1998.
  • 1999/519/EC: “Council recommendation of 12 july 1999 on the limitation of exposure of the general public to electromagnetic fields (0 Hz to 300 GHz)”, Official Journal of the European Communities, 30 July 1999.
  • International Commission on Non‐Ionizing Radiation Protection (ICNIRP): “ICNIRP guidelines for limiting exposure to time‐varying electric and magnetic fields (1 Hz –100 kHz)”, Health Physics, Vol. 99, No. 6, pp. 818–836, 2010.
  • Zakon o zaštiti od nejonizujućih zračenja, „Službeni glasnik Republike Srbijeˮ, br. 36/09 od 15. 5. 2009.
  • Pravilnik o granicama izlaganja nejonizujućim zračenjima, „Službeni glasnik Republike Srbijeˮ, br. 104/09 od 16. 12. 2009.
  • Pravilnik o izvorima nejonizujućih zračenja od posebnog interesa, vrstama izvora, načinu i periodu njihovog ispitivanja, „Službeni glasnik Republike Srbijeˮ, br. 104/09 od 16. 12. 2009.
  • Pravilnik o sadržini evidencije o izvorima nejonizujućih zračenja od posebnog interesa, „Službeni glasnik Republike Srbijeˮ, br. 104/09 od 16. 12. 2009.
  • Pravilnik o uslovima koje moraju da ispunjavaju pravna lica koja vrše poslove ispitivanja nivoa zračenja izvora nejonizujućih zračenja od posebnog interesa u životnoj sredini, „Službeni glasnik Republike Srbijeˮ, br. 104/09 od 16. 12. 2009.
  • Pravilnik o uslovima koje moraju da ispunjavaju pravna lica koja vrše poslove sistematskog ispitivanja nivoa nejonizujućih zračenja, kao i način i metode sistematskog ispitivanja u životnoj sredini, „Službeni glasnik Republike Srbijeˮ, br. 104/09 od 16. 12. 2009.
  • Pravilnik o sadržini i izgledu obrasca izveštaja o sistematskom ispitivanju nivoa nejonizujućih zračenja u životnoj sredini, „Službeni glasnik Republike Srbijeˮ, br. 104/09 od 16. 12. 2009.
  • SRPS EN 50413:2020 „Osnovni standard za procedure merenja i proračuna izloženosti ljudi električnim, magnetskim i elektromagnetskim poljima (od 0 Hz do 300 GHz)”.
  • SRPS EN 61786-1:2014 „Merenje jednosmernih magnetskih, naizmeničnih magnetskih i naizmeničnih električnih polja u opsegu od 1 Hz do 100 kHz u pogledu izloženosti ljudi – Deo 1: Zahtevi za merne instrumente”.
  • IEC 61786-2:2014 “Measurement of DC magnetic, AC magnetic and AC electric fields from 1 Hz to 100 kHz with regard to exposure of human beings – Part 2: Basic standard for measurements”.
  • SRPS EN 62110:2011 „Nivoi električnih i magnetskih polja koja stvaraju sistemi za napajanje naizmeničnom strujom – Postupci merenja u pogledu opšte izloženostiˮ i izmena SRPS EN 62110:2011/AS:2015.
  • Studija Elektrotehničkog instituta „Nikola Tesla” broj 3413040: „Studija značaja postojećih (zatečenih) izvora nejonizujućih zračenja u Javnom preduzeću Elektromreža Srbije”, 2012–2013. godina, naručilac: JP „Elektromreža Srbije”.
  • Studija Elektrotehničkog instituta „Nikola Tesla” broj 3414017: „Mere za ograničenje električnih i magnetskih polja”, 2013–2014. godina, naručilac: JP „Elektromreža Srbije”.
  • Studija Elektrotehničkog instituta „Nikola Tesla” broj 318038: „Analiza rezultata ispitivanja nejonizujućeg zračenja u blizini dalekovoda naponskih nivoa 110 kV, 220 kV i 400 kVˮ, 2018–2019. godina, naručilac: AD „Elektromreža Srbije”.
  • Rianne Stam: “Comparison of international policies on electromagnetic fields (power frequency and radiofrequency fields)”, January 2018, National Institute for Public Health and the Environment, Ministry of Health, Welfare and Sport, the Netherlands.
  • SRPS ISO/IEC 17025:2017 „Opšti zahtevi za kompetentnost laboratorija za ispitivanje i laboratorija za etaloniranjeˮ.
  • SRPS ISO/IEC 17043:2011 „Ocenjivanje usaglašenosti – Opšti zahtevi za ispitivanje osposobljenostiˮ.
  • Maja Grbić: „Merenje i proračun električnih i magnetskih polja nadzemnih vodova u cilju procene izloženosti ljudi ovim poljima”, master rad, Elektrotehnički fakultet, Univerzitet u Beogradu, 2012. godina.
  • Maja Grbić: „Metodologija za ocenu izloženosti ljudi električnom i
    magnetskom polju nadzemnih elektroenergetskih vodova zasnovana na rezultatima merenja i proračuna”, doktorska disertacija, Elektrotehnički fakultet, Univerzitet u Beogradu, 2021. godina.