POLIVALENTNOST ŽANRA ŽITIJA

Uzdanica XX 1 (2023), (str. 7-20)

AUTOR(I): Snežana J. Milojević

E-ADRESA: milojevic.snezana@yahoo.com

Download Full Pdf 

DOI: 10.46793/Uzdanica20.1.007M

SAŽETAK:

Fokus ovog istraživanja usmeren je na najprogresivniji medievi- stički žanr – žitije. Uz pozivanje na navode, prevashodno srpskih medievista, ukazano je na neke od odlika ove srednjovekovne forme pisanog izraza kao što su: fluidnost gra- nice između poetskog i proznog izraza; multižanrovska struktura u kojoj metaistoričnost dominira nad istoričnošću; komunikacija sa tekstovima hrišćanske kulture (intertekstualnost). U poslednjem poglavlju rada, određeni poetički elementi referentni srednjovekovnoj književnosti komparirani su sa odlikama postmodernog načina pisanja kroz navode ključnih predstavnika poststrukturalističke epohe. Osim različitosti između izraza teleološke orijentacije sa epohom čija je suština disperzivnog karaktera, ukazano je i na sličnosti između ove dve istorijski udaljene kulturološke formacije.

KLJUČNE REČI:

srednji vek, žanr, žitije, poststrukturalizam

LITERATURA:

  • Anđelković (2018): M. Anđelković, Studenički tipik Svetoga Save, Stude- nički tipik, Manastir Studenica.
  • Anđelković (2019): M. Anđelković, Savino Žitije Svetog Simeona i inter- tekstualnost, Crkvene studije, 16/1, 329–346.
  • Bogdanović (1972): D. Bogdanović, Predgovor, Poetika stare ruske književ- nosti, Beograd: Srpska književna zadruga.
  • Bogdanović (1980): D. Bogdanović, Istorija stare srpske književnosti, Beograd: Srpska književna zadruga.
  • Bogdanović (1988): Teodosije, Žitija, Beograd: Prosveta / Srpska književna zadruga, 9–39.
  • Bogdanović (1997): D. Bogdanović, Studije iz srpske srednjovekovne književ- nosti, Beograd: Srpska književna zadruga.
  • Vitić (2003): Z. Vitić, Antologija stare srpske poezije, Beograd: Narodna knjiga.
  • Georgieva Gagova (1997): N. Georgieva Gagova, Sveto pismo u žitijima srpskih vladara, Književna istorija, 29/101, 39–50.
  • Deretić (2000): J. Deretić, Etide iz stare srpske književnosti, Novi Sad: Svetovi.
  • Deretić (2001): J. Deretić, Opšte mesto, Rečnik književnih termina, Banja Luka: Romanov, 552.
  • Derida (1998): Ž. Derida, Struktura, znak i igra u diskursu humanističkih nauka, u: E. Donato, R. Meksi (prir.), Strukturalistička kontraverza, jezici kri- tike i nauke o čoveku, Beograd: Prosveta, 289–315.
  • Jaus (1978): H. R. Jaus, Estetika recepcije, Beograd: Nolit.
  • Joković (1997): M. Joković, Mitski model naše zajedničke nesreće, Srpska književnost i Sveto pismo, 513–523.
  • Juhas Georgievska (1997): LJ. Juhas Georgievska, Biblijske paralele u funk- ciji građenja junaka u Domentijanovom Životu Svetoga Save, Srpska književnost i Sveto pismo, 51–60.
  • Kostić Tmušić (2018): A. Kostić Tmušić, Poetski elementi u srpskoj hagi- ografskoj književnosti, Kosovska Mitrovica: Filozofski fakultet.
  • Kristeva (1969): J. Kristeva, Semiotike: Recherches pour une semanalyse, Paris.
  • Larše (2017): Ž. K. Larše, Lečenje duhovnih bolesti, Beograd: Službeni glasnik.
  • Lotman (1976): J. Lotman, Struktura umetničkog teksta, Beograd: Nolit. Marinković (1997): R. Marinković, Uloga Svetog pisma u organizovanju srp-
  • skog srednjovekovnog teksta, Srpska književnost i Sveto pismo, 5–12.
  • Milojević (2019): S. Milojević, Čudo gospodarenja nad prirodom u srpskoj žitijnoj književnosti, Nasleđe, 42, 157–170.
  • Milojević (2020): S. Milojević, Od premudrih čula – studije o staroj srpskoj književnosti, Niš: Niški kulturni centar.
  • Radojčić (1982): S. Radojčić, Odabrani članci i studije, Beograd: Jugoslavija.
  • Ređep (2008): J. Ređep, Stara srpska biografija, Novi Sad: Prometej. Ristić Gorgiev (2007): S. Ristić Gorgiev, Logos i besmrtnot, Niš: Centar za crkvene studije.
  • Rakićević (2017): T. Rakićević, Nastanak završnog dela Savinog Žitija Svetog Simeona u svetlosti hilandarskog rukopisa 387, Hilandarski zbornik, 14, 7‒18.
  • Trifunović (1974): Đ. Trifunović, Azbučnik srpskih srednjovekovnih knji- ževnih pojmova, Beograd: Vuk Karadžić.
  • Fiš (2003): S. Fiš, Interpretativne strategije i interpretativne zajedni- ce, Poststrukturalistička čitanka, Sarajevo: Baybook.
  • Hačion (1996): L. Hačion, Poetika postmodernizma, Novi Sad: Svetovi. Džejmson (1995): F. Džejmson, Postmodernizam u kasnom kapitalizmu, Beograd: KIZ Art Pres.
  • Špadijer (1996): I. Špadijer, Problem žanra u srednjovjekovnoj književno- sti, Književna istorija, 100, 365–373.
  • Špadijer (1997): I. Špadijer, Biblijska mesta u Žitiju svetog Petra Ko- riškog, Naučni sastanak slavista u Vukove dane, 251–256.