Serbian Studies Research, br.1, God. XIV (2023) (str. 99-118)
AUTOR(I) / AUTHOR(S): Aleksandar Gajić
Download Full Pdf 
DOI: 10.46793/SSRXIV1.099G
SAŽETAK / ABSTRACT:
Polazeći od teze da promene u predstavljanju heroja – od epskih preko niskomimetskih do antiheroja i negativnih likova – u književnosti oličavaju proces modernizacije glavnih protagonista kroz njihovu subjektivaciju i privatizaciju koja se odmiče od svog predmodernog arhetipskog predloška, rad analizira predstave hajduka u dva značajna srpska realistička romana sa kraja 19. veka, Hajduk Stanka Janka Veselinovića i Gorskog cara Svetolika Rankovića. Nakon teorijsko-metodološkog uvoda, prvo se obrađuje fenomen hajduka u istorijskom i tradicionalnom smislu. Drugi deo rada se bavi razlikama i sličnostima između dva srpska realistička pisca čiji se romani bave fenomenom hajduka, kao i socijalno-psihološkim kontekstom u kojem su oni stvarali ova svoja dela. Završni deo rada daje razumevanje različitog portretisanja hajduka kod Veselinovića i Rankovića, uzimajući u obzir ne samo različit istorijski period u kome se fenomen hajduka obrađuje, već i različite idejne pobude koje su sa sobom nosila ova dva značajna srpska pisca.
KLJUČNE REČI / KEYWORDS:
heroj, zločinac, kulturni transfer, modernizacija, hajduci, srpski realistički roman
PROJEKAT:
Istraživanje sprovedeno uz podršku Fonda za nauku Republike Srbije, broj projekta 7747152, Cultural Transfer Europe–Serbia from the 19th to the 21st century – CTES
LITERATURA / REFERENCES:
- Veselinović, Janko. Hajduk Stanko. Beograd: Nolit – Prosveta – Zavod za udžbenike, 1978.
- Gajić Aleksandar. Heroji i antiheroji u popularnoj kulturi. Beograd: Amonit, 2015.
- Gajić, Aleksandar. „Predstave heroja u srpskoj prozi 1800–1914. i evropski kulturni transfer”. U: Slobodan G. Marković (ur.), Kulturni transfer Evropa–Srbija u 19. veku. Beograd: Institut za evropske studije, 2023. 141–166.
- Gligorić Velibor. Srpski realisti. Beograd: Prosveta, 1968.
Deretić, Jovan. Istorija srpske književnosti. Beograd: Trebnik, 1996.
Ivanović, Andrija. „Hajduci iz mita i surove stvarnosti”. Kurir, 21. 11. 2020. - Jørgensen, Steen Bille, and Hans-Jürgen Lüsebrink. Cultural Transfer Reconsidered –Transnational Perspectives, Translation Processes,Scandinavian and Postcolonial Challenges. Leiden: Brill, 2021.
- Karadžić, Vuk Stefanović. Prvi i Drugi srpski ustanak / Život i običaji naroda srpskog. Novi Sad: Matica srpska; Beograd: Srpska književna zadruga, 1969.
- Kembel, Džozef. Heroj sa hiljadu lica. Beograd: Zlatno runo, 2018.
Mazzoni, Guido, and Zakiya Hanafi. Theory of the Novel. Cambridge, MA: Harvard University Press, 2017. - Matović Vesna. Srpska moderna: kulturni obrazci i književne ideje. Beograd: Institut za književnost i umetnost, 2007.
- Ranković Svetolik. Gorski car. Beograd: Branko Đonović štampa, 1962.
Srpske narodne pjesme, knj. 4. Beograd: Nolit, 1969. - Vid, Natalia Kaloh, and Vlasta Kučiš. “Discourse Analysis in Translation Courses: The Question of Ideology and Culture”. In: Ying Cui and Wei Zhao, Handbook of Research on Teaching Methods in Language Translation and Interpretation. Weihai: Shandong University, 2014.