TAJNE UVEĆANJA: TEHNOLOGIJA I IMAGINACIJA U DELU DONA DELILA I MIKELANĐELA ANTONIONIJA

AUTOR(I): Aleksandra Č. Vukotić

E-ADRESA: anjamaric@gmail.com

Download Full Pdf   

DOI: 10.46793/NasKg2253.247V

SAŽETAK:

Rad istražuje problem odnosa tehnologije i imaginacije u poetici Dona DeLila i Mikelanđela Antonionija, prvenstveno kroz analizu romana Vaga (Libra, 1988), Podzemlje (Underworld, 1997) i Padač (Falling Man, 2007), i filma Uvećanje (Blow-Up, 1966). Moderne tehnologije, posebno fotografija i film koje između ostalog karakteriše značenjska nestabilnost zbog nape- tosti između faktografskog i fiktivnog, predstavljaju važan izvor inspiracije kako za Antonionija, jednog od najuticajnijih filmskih režisera dvadesetog veka, tako i za DeLila, jednog od najznačajnijih savremenih američkih pisaca. U njihovim delima tako uočavamo neku vrstu povratne sprege između naučno-tehno- loških dometa medijske kulture i  prostora imaginacije koji  se proširuju i preoblikuju u kontaktu sa objektivom. Kroz ana- lizu kultnog filmskog ostvarenja i pomenutih romana u kojima junaci pokazuju upadljivo ushićenje tehnologijom, posebno mogućnostima uvećavanja kadrova i usporavanja snimaka, ispi- tujemo trenutke preobražavanja i međusobnog prožimanja stvar- nosti i uobrazilje kao temu u kojoj se ujedno ukrštaju poetike ova dva velikana i njihov prepoznatljiv, ambivalentan odnos prema tehnologiji. Fotografski i video-zapisi tela na umoru, ujedno doslovna metafora fotografije kao „male smrti” u formulaciji Rolana Barta, u tom se smislu čine kao naročito produktivan, lutajući motiv u Antonionijevom i DeLilovom stvaralaštvu. Uvereni da ih nova tehnološka dostignuća približavaju raz- rešenju misterija ubistava zabeleženih okom kamere – od onih istorijskih, poput atentata na Džona F. Kenedija delimično sni- mljenog na čuvenom „Zapruderovom filmu”, i užasa 11. septembra simbolično predstavljenih na fotografiji „Padač” Ričarda Drua, do misterije jednog ubistva u parku – junaci se upuštaju u potragu za informacijama skrivenim u senkama i pikselima, na razmeđi realnosti, predstave i iluzije.

KLJUČNE REČI:

DeLilo, Antonioni, tehnologija, imaginacija, fotografija, kamera

LITERATURA:

• Antonioni 1966: M. Antonioni, dir. Blow-Up, performances by David Hemmings, Vanessa Redgrave, Metro-Goldwyn-Mayer.
• Bart 2011: R. Bart, Svetla komora: Beleškao fotografiji, prev. Slavica Miletić, Beograd: Kulturni centar Beograda.
• Basara 1993: S. Basara, Elisa za Isu, Priče u nestajanju i politički spisi, Beograd: Književna omladina Srbije, 37–40.
• Benjamin 2008: W. Benjamin, Dream Kitsch, The Work of Art in the Age of Its Tech- nological Reproducibility and Other Writings on Media, Cambridge and Lon- don: Harvard University Press, 236–239.
• Benjamin 2011a: V. Benjamin, Mala istorija fotografije, prev. Jovica Aćin, Valter Benjamin: Izabrana dela I, prir. Jovica Aćin, Beograd: Službeni glasnik, 165–184. Benjamin 2011b. V. Benjamin, Umetničko delo u razdoblju njegove tehničke reproduktivnosti, prev. Jovica Aćin, Valter Benjamin: Izabrana dela I., prir. Jovica Aćin, Beograd: Službeni glasnik, 246–285.
• Blum 2003: H. Bloom, Introduction, Don DeLillo, Ed. Harold Bloom, Philadelphia: Chelsea House Publishers, 1–4.
• Brunet 1998: P. Brunette, The Films of Michelangelo Antonioni, Cambridge: CUP.
• DeLilo 2007: D. DeLilo, Podzemlje, prev. Zoran Paunović, Beograd: Geopoetika.
• DeLilo 2008: D. DeLilo, Padač, prev. Zoran Paunović, Beograd: Geopoetika.
• DeLilo 1971: D. DeLillo, Americana, Boston: Houghton Mifflin. DeLilo 2006a: D. DeLillo, Libra, London: Penguin Books.
• DeLilo 2006b: D. DeLillo, Assassination Aura, in: Libra, London: Penguin.
• Duval 2002: J. Duvall, Don DeLillo’s Underworld: A Reader’s Guide, New York/ Lon- don: The Continuum International Publishing Group Inc.
• Garif 2012: D. Gariff, The Psychological Landscapes of Michelangelo Antonioni (1912–2007) A Centenary Tribute; National Gallery of Art, www.nga.gov/content/dam/ngaweb/calendar/film/pdfs/notes/ngafilm-antonio- ni-notes.pdf>.
• Giblet 2008: R. Giblett, Shooting the Event: The Camera is a Gun, Photography is a Shot, Sublime Communication Technologies, New York: Palgrave Macmillan.
• King & Aspri Gir 2015: N. King and M. Asprey Gear, Writers at the Movies: An Introduction, Contrapasso, Special Issue: Writers at the Movies, April 2015, Sydney and Buenos Aires: Sydney Samizdat Press. 5–29.
• Kozlof 1967: M. Kozloff, The Blow-Up by Michelangelo Antonioni, Film Quarterly, Vol. 20, No. 2, Spring, 1967, 28–31.
• Lekler 1982: T. LeClair, An Interview with Don DeLillo, Contemporary Literature 23/1, 19–31. <http://www.jstor.org/stable/1208140>, 27/01/2022.
• Manovič 2015: L. Manovič, Jezik novih medija, prev. Aleksandar Luj Todorović, Beograd: Clio.
• Markus 2009: M. Marcus, Freccero on Blow-Up: Toward a Macro-Vision of Italian Film, MLN, Volume 124, Number 5 Supplement, December, S224–S229.
• Mekhejl 1987: B. McHale, Postmodernist Fiction, London and New York: Routledge. Peri 1995: T. Perry (ed.), Antonioni: The Poet of Images, New York: Oxford University Press.
• Pajk 2011: D. Pike, Underworld and the Architecture of Urban Space, Don Delillo: Mao II, Underworld and Falling Man, Ed. Stacey Olster, London: Contin- uum, 83–98.
• Pomerans 2011: M. Pomerance, Michelangelo Red Antonioni Blue: Eight Reflections on Cinema, Berkeley, Los Angeles, London: University of California Press.
• Sontag 2009: S. Sontag, O fotografiji, prev. Filip Filipović, Beograd: Kulturni centar Beograda.
• Strand 1922: P. Strand, Photography and the New God, Broom: An International Magazine Of The Arts, Volume 3, Number 4, November 1922, 252–258.
• Uzelac 2017: D. Uzelac, Tetralogija otuđenja Mikelanđela Antonionija, 22/10/2017..
• Vukotić 2018: A. Vukotić, Don DeLilo i poetika istorije, Novi Sad: Akademska knjiga.