RAZVOJ MUZIČKIH SPOSOBNOSTI I (MUZIČKE) KREATIVNOSTI KROZ PRIMENU IMPROVIZACIJE U NASTAVI MUZIKE

Lipar 82 (2023) (str. 165-181)

AUTOR(I) / AUTHOR(S): Bogdan R. Pindović

E-ADRESA / E-MAIL: bogdan.pindovic@art.pr.ac.rs

Download Full Pdf   

DOI: 10.46793/LIPAR82.165P

SAŽETAK / ABSTRACT:

U ovom radu koristili smo metodu teorijske analize prethodnih istraživanja o muzičkim sposobnostima, kao osnovni uslov bavljenja muzikom. Zbog svoje značajne uloge u obrazovanju, u nastavnoj praksi primenjuju se različita metodičko-didaktička rešenja koja bi podstakla da se na najefikasniji način razviju muzičke sposobnosti, znanja i veštine. Važnu ulogu u ovom procesu može da ima improvizacija, koja, primenjena u nastavi, pozitivno utiče na kreativno mišljenje i muzički razvoj. U radu su obrazloženi osnovni elementi muzičkih sposobnosti, navedene su aktivnosti koje mogu da doprinesu njihovom razvoju, uz prikaz stavova relevantnih autora o kreativnosti kao aspektu muzičke darovitosti. Cilj rada je da prikaže mesto i ulogu improvizacije u opšteobrazovnim i muzičkim školama, kao aktivnosti koja decu uvodi u svet kulture i umetnosti, ali koja takođe ima značajan uticaj na razvoj muzičkih sposobnosti, veština i znanja.

KLJUČNE REČI / KEYWORDS:

solfeđo, muzička kultura, improvizacija, muzička memorija, muzičke sposobnosti, muzička darovitost

LITERATURA / REFERENCES:

  • Bačlija Sušić 2016: B. Bačlija Sušić, Spontana improvizacija kao sredstvo postizanja samoaktualizacije, optimalnih i vrhunskih iskustava u glazbenoj naobrazbi, Školski vjesnik: časopis za pedagogijsku teoriju i praksu, 65(1), 95–115.
  • Bašić 1973: E. Bašić, Improvizacija kao kreativni čin, Umjetnost i dijete, 26(5): 44–69.
  • Bjelobrk Babić 2017: O. Bjelobrk Babić, Brojalice u funkciji razvoja ritmičkih i govornih sposobnosti dece predškolskog i ranog školskog uzrasta, Artefact 3(1): 45–54.
  • Vasiljević 2000: M. Z. Vasiljević, Metodika muzičke pismenosti, Beograd: Fakultet muzičke umetnosti.
  • Vidulin 2016a: S. Vidulin, Glazbeno stvaralaštvo u primarnom obrazovanju: retrospektiva i perspektiva, u: Glazbena pedagogija u svjetlu sadašnjih i budućih promjena 4, Split: Umjetnička akademija, 15–32.
  • Vidulin 2016b: S. Vidulin, Glazbeni odgoj djece u predškolskim ustanovama: mogućnosti i ograničenja, Život i škola: časopis za teoriju i praksu odgoja i obrazovanja, 62(1), 221–233.
  • Vujaklija 2011: M. Vujaklija, Leksikon stranih reči i izraza, Beograd: Štampar Makarije; Podgorica: Oktoih.
  • Gagne 2008: F. Gagné, Building gifts into talents: Brief overview of the DMGT 2.0. ‹http://nswagtc.org.au›. 18.10.2022.
  • Grujić-Vlajnić 2009: S. Grujić-Vlajnić, Memorisanje – suštinski deo umetničkog doživljaja ili vizuelno-estetska komponenta? Zbornik jedanaestog pedagoškog foruma scenskih umetnosti, Beograd: Fakultet muzičke umetnosti, 145–152.
  • Gluvić 2010: S. Gluvić, Strategija pisanja diktata u odnosu na vrste memorije, u: Tradicija kao inspiracija, zbornik radova sa naučnog skupa, Banja Luka, 105– 113.
  • Dalkroz 1921: J. E. Dalcroze, Rhythm, Music and Education, New York and London: G. P. Puntams & Sons.
  • Đurković Pantelić 1998: M. Đurković-Pantelić, Metodika muzičkog vaspitanja dece predškolskog uzrasta, Šabac: Viša škola za obrazovanje vaspitača, Art studio.
  • Jakšić 1974: Đ. Jakšić, Improvizacija i Muzička Enciklopedija 2, Zagreb: Jugoslovenski leksikografski zavod.
  • Kazić 2005: S. Kazić, Improvizacija u fokusu savremenog solfeggia, u: 4. Međunarodni simpozij „Muzika u društvu”, Sarajevo: Muzikološko društvo FBiH, Muzička akademija u Sarajevu, 261–268.
  • Kodela 2006: S. Kodela, Muzička memorija u nastavi solfeđa, V međunarodni simpozijum „Muzika u društvu”, Sarajevo: Muzikološko društvo FBiH, Muzička akademija u Sarajevu, 285–290.
  • Koutsoupidou i Hergrejvs 2009: T Koutsoupidou, D. J. Hargreaves, An experimental study of the effects of improvisation on the development of children’s creative thinking in music, Psychology of Music, 37(3): 251.
  • Kratmajer 2000: V. Kratmajer, Izvod sa predavanja na postdiplomskim studijama (rukopis), Sarajevo.
  • Kršić Sekulić 1990: V. Kršić-Sekulić, Korelacija nastave solfeđa sa instrumentalnom nastavom, Knjaževac: Nota.
  • Kusovac 2010: S. Kusovac, Dječje stvaralaštvo u nastavi muzičke culture, Svarog 1, 245–250.
  • Larson i Giorgi Heming 2019: C. Larsson, E. Georgii-Hemming, Improvisation in general music education – a literature review, British Journal of Music Education, 36(1), 49–67.
  • Lelia 2012: J. Lelea, Savremeni pristupi u udžbenicima muzičke culture, u: Sodobni pristopi poučevanja prihajajočih generacij, Polhov Gradec: Eduvision, 152–160.
  • Maksić 1993: S. Maksić, Kako prepoznati darovitog učenika, Beograd: Institut za pedagoška istraživanja.
  • Mid 1986: V. H. Mead, More than mere movement: Dalcroze Eurhytmic, Music educators Journal 82(4): 42–46.
  • Milenković 2006: S. Milenković, Metodika razvoja govora, Sremska Mitrovica: Viša škola za obrazovanje vaspitača.
  • Milić 2010: S. Milić, Identifikovanje darovitih učenika u osnovnoj školi i rad sa njima, Nova škola br. VII, 109–123.
  • Milijević 2015: S. Milijević, Brojalice u funkciji razvoja govora i govornog izražavanja, Naša škola, časopis za teoriju i praksu vaspitanja i obrazovanja, 76(1), 37–53.
  • Mirković Radoš 1983: K. Mirković Radoš, Psihologija muzičkih sposobnosti, Beograd: Zavod za udžbenike i nastavna sredstva.
  • Mirković Radoš 1996: K. Mirković Radoš, Psihologija muzike, Beograd: Zavod za udžbenike i nastavna sredstva.
  • Nikolić i Kodela 2016: I. Nikolić, S. Kodela, Musical creativity – constitutive element or product of musical talent development, Facta Universitatis, Series Visual Arts and Music, 2(2), University of Niš, 85–92.
  • Nikolić 2021: I. Nikolić, Specificities of stimulating musical talent within formal musical education, Facta Universitatis, Series Visual Arts and Music, 7(1), University of Niš, 65–74.
  • Parezanović 2021: K. Parezanović, Struktura dečje poezije kao osnov za obradu metro-ritmičko-melodijskih formi u nastavi solfeđa, Književna istorija − časopis za nauku o književnosti, 52, 171, 195–216.
  • Parezanović 2016: K. Parezanović, Primena osnovnih principa vaspitno- obrazovne metode Marije Montesori u nastavi Solfeđa (neobjavljena doktorska disertacija), Beograd: Fakultet muzičke umetnosti.
  • Parezanović 2011, K. Parezanović, Praying, Playing, Learning, Singing; Letnji kampovi u Americi – pedagogija kroz igru, u: Zbornik radova trinaestog pedagoškog foruma, Beograd: Fakultet muzičke umetnosti, 52–59.
  • Pekić 2011: J. Pekić, Glavne odrednice muzickog talenta, Godišnjak Filozofskog fakulteta Novi Sad, 36/2, 197–206.
  • Poljak 1989: V. Poljak, Didaktika, Zagreb: Školska knjiga.
  • Pravilnik o planu i programu nastave i učenja za osnovno muzičko obrazovanje i vaspitanje. Službeni glasnik Republike Srbije – Prosvetni glasnik. 10/19. ‹http://www.pravno-informacioni-sistem.rs/›. 25.12.2022.
  • Radičeva 2000: D. Radičeva, Metodika komplementarne nastave solfeđa i teorije muzike. Cetinje: Muzička akademija; Novi Sad: Akademija umetnosti.
  • Radoš 2010: K. Radoš, Psihologija muzike (drugo dopunjeno izdanje), Beograd: Zavod za udžbenike.
  • Ranko 2005: M. Runco, Creative Giftedness, In: R. Sternberg & J. Davidson (Eds.), Conceptions of Giftedness, Cambridge University Press, 295–311.
  • Renzuli 2005: J. S. Renzulli, The Three-Ring Conception of Giftedness: A Developmental Model for Promoting Creative Productivity, In: R. Sternberg & J. Davidson (Eds.), Conceptions of Giftedness, Cambridge University Press, 246–279.
  • Službeni glasnik RS, Prosvetni glasnik (2017). Pravilnik o planu nastave i učenja za prvi ciklus osnovnog obrazovanja i vaspitanja i programu nastave i učenja za prvi razred osnovnog obrazovanja i vaspitanja, broj 10/2017, Beograd.
  • Službeni glasnik RS, Prosvetni glasnik (2018). Pravilnik o programu nastave i učenja za drugi razred osnovnog obrazovanja i vaspitanja, broj 16/2018, Beograd.
  • Službeni glasnik RS, Prosvetni glasnik (2019). Pravilnik o programu nastave i učenja za treći razred osnovnog obrazovanja i vaspitanja, broj 5/2019, Beograd.
  • Službeni glasnik RS, Prosvetni glasnik (2019). Pravilnik o programu nastave i učenja za četvrti razred osnovnog obrazovanja i vaspitanja, broj 11/2019, Beograd.
  • Stojanović 1996: G. Stojanović, Nastava muzičke kulture od I do IV razreda osnovne škole. Beograd: Zavod za udžbenike i nastavna sredstva.
  • Tenenbaum 1986: A. J. Tannenbaum, Giftedness: A psychosocial approach, In: R. J. Sternberg & J. E. Davidson (Eds.), Conceptions of giftedness, Cambridge University Press, 21–52.
  • Terzić 2003: E. Terzić, Slušanje muzike u prvom ciklusu obaveznog obrazovanja, u: Zbornik radova, 4, Užice: Učiteljski fakultet, 203–218.
  • Heler 1991: K. A. Heller, The nature and development of giftedness: A longitudinal study, European Journal for High Ability, 2, 174–188.
  • Čižić 2021: V. Čižić, Improvizacija u kontekstu suvremenog pijanizma, diplomski rad, Zagreb: Sveučilište u Zagrebu, Muzička akademija.