SUBVERZIVNA ULOGA MUZIKE U PROCESU REKONSTRUKCIJE IDENTITETA U ROMANU „LJUBAV“ TONI MORISON

Липар 77 (2022), (стр. 123-148)

АУТОР(И): Ivana S. Jovanović Nikolić

DOI: 10.46793/LIPAR77.123JN

САЖЕТАК:

Odrastajući okružena muzikom, Toni Morison „nasleđuje” porodični odnos ka ovoj vrsti umetnosti kao „alatu” za očuvanje sopstvene i istorije šire društvene zajednice, tj. važnom sredstvu revizije i ponovne izgradnje identiteta u sistemu rasne diferencijacije. Autorka je u više navrata isticala da je muzika „informiše” te da njeni pokušaji da, u svom pisanju, rekonstruiše njenu strukturu, vode ka kreiranju književnosti gde ima „više pre no manje mogućnosti” (Stepto 1977: 488), književnosti – sofisticirane, zahtevne, ali i pristupačne. Takva književnost, ona koja svog čitaoca, uznemirava, poseduje svojevrstan ritam čija je kulminacija neka vrsta praska, svojevrstan bit koji funkcioniše na nivou ispod jezičkog a koji se tako energičan a opet izbalansiran, sluša a ne čita. Takva književnost pruža čitaocu određenu vrstu moći – priliku za razvoj i napredak, tj. prevazilaženje postojećih okvira svoga bića. U romanu Ljubav, pokušavajući da razume kako dolazi do izdaje ljubavi, autorka se, među ostalim, bavi i pitanjem ženskog identiteta i položaja žena u periodu kada afro-američka zajednica nezaustavljivo „preslikava” partrijarhalni model porodičnog i sveopšteg bivstvovanja belog čoveka. Unošenjem ritma, repeticija i obrazaca muzičkih žanrova poput bluza i džeza u jezik, autorka ga transformiše tako da likovi bivaju omogućeni da samostalno iznose sopstveno iskustvo. Menjajući već ustaljene narativne forme, autorka „obezbeđuje” jedinstvo afričko-američke zajednice i pravo na sopstveni identitet i „potpomaže ideju ljubavi kao prostora u kome pojedinac može pregovarati svoju slobodu” (Schappell 1992: 83).

КЉУЧНЕ РЕЧИ:

identitet, subverzivnost muzike, fluidnost identiteta, džez, bluz, postmodernizam

ЛИТЕРАТУРА:

Balvin 1955: J. Balwin, Many Thousands Gone, u: Notes of a Native Son, Boston: Bacon Press.
Vajat 2017: J. Wyatt, Love and Narrative Form in Toni Morrison’s Later Novels, Athens: The University of Georgia Press.
Viterspun 1922: J. Witherspoon, Ain’t Nobody’s Business. ‹https://www.lyrics. com/lyric/1461277/Jimmy+Witherspoon/Ain%27t+Nobody%27s+Business›. 13.07.2021.
Gilroj 1993: P. Gilroy, Small Acts, London: Serpents Tail.
Gledić 2018: B. Gledić, Hibridni identitet u romanima Grejama Svifta i Hanifa Hurejša, doktorska disertacija, Beograd: Univerzitet u Beogradu.
Ditmar 1990: L. Dittmar, L. Will the Circle Be Unbroken? The Politics of Form in the Bluest Eye, Novel: A Forum on Fiction 23(2), 137–155.
Dorsi 2000: B. Dorsey, Spirituality, Sensuality, Literality. Blues, Jazz and Rap as Music and Poetry, West Lafayete: Purdue University Press.
Zinser 2000: W. Zinsser, Easy to Remember: The Great American Songwriters and Their Songs, New Hampshire: David R. Godine Publisher.
Janićijević 2015: J. Janićijević, Problem identiteta u postmodernističkom engleskom romanu, u odabranim delima Džulijana Barnsa, Ijana Makjuana, Grejema Svifta i Martina Ejmisa, doktorska disertacija, Beograd: Univerzitet u Beogradu.
Morison 2006: T. Morison, Ljubav, prev. A. Jovanović, Beograd: Plato.
Morison 2019: T. Morrison, The Source of Self-Regard: Selected Essays, Speeches, and Meditations, New York: Alfred A. Knopf (Penguin Random House).
Plejters 1960: The Platters, „Harbor Lights”. ‹http://www.lyricsdepot.com/the- platters/harbor-lights.html›. 14.07.2021.
Skot 2017: D. Scott, Stuart Hall’s Voice: Intimations of an Ethics of Receptive Generosity, Durham and London: Duke University Press.
Siverblat 2004: M. Siverblatt, Things We Find in a Language. A Conversation with Toni Morrison, u: C. Denard (ed.), Toni Morrison: Conversations, Mississippi: University of Mississippi Press.
Simave 2000: S. Simawe, The Agency of Sound in African American Fiction, u: U: Simawe (ed.), Black Orpheus – Music in African American Fiction from the Harlem Renaissance to Toni Morrison, London: Garland Publishing Inc.
Spies 2004: C. Spies, Vernacular Traditions: The Use of Music in the Novels of Toni Morrison, PhD Dissertation, Trier: Universität Trier.
Stepto 1977: R. Stepto, Intimate Things in Place: A Conversation with Toni Morisson, u: D. Taylor-Guthrie (ed.), Conversations with Toni Morrison. Jackson: University Press of Mississippi, 10–29.
Ficdžerald 1957: E. Fitzgerald, Mood Indigo. ‹https://genius.com/Ella-fitzgerald- mood-indigo-lyrics›. 11.07.2021.
Foks-Gud 2000: J. A. Fox-Good, Singing the Unsayable: Theorizing Music in Dessa Rose, u: Black Orpheus – Music in African American Fiction from the Harlem Renaissance to Toni Morrison, London: Garland Publishing Inc, 1–41.
Frit 1996: S. Frith, Music and Identity, u: S. Hall & P. Du Gay (ed.). Questions of Cultural Identity, London: SAGE Publications, 108–127.
Fusel 1994: B. Fussel, All that Jazz, u: D. Taylor-Guthrie (ed.). Conversations with Toni Morrison, Jackson: University Press of Mississippi, 280–287.
Hačen 1988, L. Hutcheon, A Poetics of Postmodernism: History, theory, fiction, London: Routledge.
Hačen 1996, L. Hačen, Poetika postmodernizma: istorija, teorija, fikcija, prev. V. Gvozden i Lj. Stanković, Novi Sad: Svetovi.
Hjuston-Bejker 1984, A. Houston Baker, Blues, Ideology, and Afro-American Literature:A Vernacular Theory, Chicago: University of Chicago Press.
Hjuz 1956, L. Hughes, Jazz as Communication. ‹https://www.poetryfoundation. org/articles/69394/jazz-as-communication›. 24.04.2020.
Hol 1987: S. Hall, Minimal Selves, u: L. Appignanesi (ed.). Identity Documents 6, London: Institute of Contemporary Arts, 44–46.
Hol 1992: S. Hall, The question of cultural identity, u: S. Hall, D. Held & T. McGrew (ed.). Modernity and its Futures, Cambridge: Polity Press, 274–323.
Hol 2001: S. Hol, Kome treba identitet?, prev. S. Veljković, Reč (64/10), 215–233.
Hol 2019: S. Hall, Essential Essays vol. 2, Duke Durham and London: University Press.
Džejmson 1991, F. Jameson, Postmodernism and Consumer Society, The Cultural Turn: Selected Writings on the Postmodern, London: Verso.