ŠPANSKA GROZNICA U KRAGUJEVCU 1918.

Šumadijski anali 12 (2022) (str. 174-188) 

AUTOR(I) / AUTHOR(S): Vladimir Krivošejev

E-ADRESA / E-MAIL: 

Download Full Pdf   

DOI: 10.46793/SAnali18.12.174K

SAŽETAK / ABSTRACT:

Pandemija španske groznice, koja se u tri talasa tokom 1918–1919. sa epidemijskim repovima i tokom narednih par godina, širila celom planetom – nije zaobišla ni Srbiju, gde je stradalo okvirno 3%, odnosno više od 100.000 žitelja. Cilj ovoga rada je da na osnovu analize dostupne memoarske građe i matičnih, crkvenih knjiga umrlih, utvrdi pojavu i posledice svetske pandemije u samom Kragujevcu i selima koja su pripadala parohijama dveju kragujevačkih crkava, u vreme njenog glavnog mortalnog udara, tokom jeseni 1918. Analize su ukazale da je u tom periodu, u samom Kragujevcu pandemijska bolest odnela najmanje 72 života (0,53% stanovništva), dok je u privaroškim selima umrlo 107 (1,19%) parohijana.

KLJUČNE REČI / KEYWORDS:

Kragujevac, Srbija, Prvi svetski rat, 1918, bolest, epidemija, pandemija, španska groznica, španski grip.

LITERATURA / REFERENCES:

IZVORI
  • Knjiga crkve Hrama Sošestvija Svetog Duha, Kragujevac, za upisivanje umrlih, 1914–1920. godinu. (digitalizovano – Istorijski arhiv Šumadije, Kragujevac).
  • Knjiga crkve Hrama Uspenja Presvete Bogorodice, Kragujevac, za upisivanje umrlih, 1915–1920. godinu. (digitalizovano – Istorijski arhiv Šumadije, Kragujevac).
  • Antić, Dimitrije. Španska groznica : influenca. Kragujevac, oktobar 1918. Jakovljević Milica–Mirjam. Izdanci Šumadije. Beograd: Štampar Makari- je, 2009.
  • Ortsverzeichnis fur das von den k.u.k. Truppenbesetzte Gebiet Serbiens. Belgrade 1917.
  • Savić, Aleksa. Influenca. Solun: Štamparska radionica Ministarstva Vojnog, 1918.
  • Stevčić, Dušan. Uputstvo za lečenje i suzbijanje zarazne bolesti Španska groznica. Užice 1918.
LITERATURA
  • Krivošejev, Vladimir. Epidemija španske groznice u Srbiji 1918-1919, sa posebnim osvrtom na valjevski kraj. Novi Sad – Beograd: Prometej – RTS izdavaštvo, 2020.
  • Krivošejev, Vladimir. Epidemija španske groznice u Srbiji 1918-1919 : od zaboravljene do pogubne bolesti. Novi Sad – Beograd: Prometej – RTS izdavaštvo, 2022.
  • Krivošejev, Vladimir. „Posledice španske groznice u Valjevskom srezu“. Istorija 20. veka, 1/2021.
  • Krivošejev, Vladimir i Ninoslav Stanojlović. Dr Milan Pecić : autobiografija najstarijeg pukovnika srpskog saniteta. Beograd: Srpsko lekarsko društvo, 2020.
  • Milenković Toma. Trstenik i okolina u Prvom svetskom ratu 1914–1918.
  • Beograd: Institut za savremenu istoriju, 2007.
  • Nik Alfred. „Historiografija vojnog saniteta Jugoslovenskih zemalja, II dio: 1912- 1919”. Acta historica Medicinae, Pharmaciae, Veterinae, 1969 X/1-2, 219–239.
  • Radusin, Milorad. „The Spanish Flu: Part II: the second and third wave”.
  • Vojnosanitetski pregled, 69(10) (2012), 917–922.
  • Stepanović, Slavko, „Veliki rat 1914–1918 kroz protokole umrlih crkava kragujevačkih“. Izlaganje na: Stručni skup: Dvanaesti arhivski dani Arhiva u Subotici, 27. septembar 2019:
  • http://suarhiv.co.rs/files/arhivski-dani/dvanaesti-arhivski-dan/Slavko-Stepanovic. pdf (pristup 14. 11. 2020).