DIGITALIZACIJA PARNIČNOG POSTUPKA U REPUBLICI SRBIJI

XXI Majsko savetovanje (2025) SAVREMENO PRAVO U ERI DIGITALIZACIJE I ODRŽIVOG RAZVOJA (587-604 str.)

AUTOR(I) / AUTHOR(S): Jelena Čanović Spasojević    

Download Full Pdf   

DOI: 10.46793/XXIMajsko.587CS

SAŽETAK / ABSTRACT:

UraduseanalizirajunormativniokviripraktičniizazovidigitalizacijeparničnogpostupkauRepubliciSrbiji, sfokusomnaelektronskidokumentielektronskudostavu. Autorukazujenaznačajpravneitehnološkeinfrastrukturezaprimenuelektronskekomunikacijeupostupcima, kaoinaneophodnostuvođenjae-sudakao(obavezneilimoguće) platformezasveprofesionalneidrugeučesnike. Istaknutesuprednostidigitalizacijeupogleduefikasnostiidostupnostipravde, aliirizicipovezanisabezbednošćupodatakaidigitalnomisključenošću. Uradusezaključujedasuusvajanjeiprimenapredloženihzakonskihrešenjaključnapretpostavkazamodernizacijusrpskogpravosuđauskladusaevropskimstandardima.

KLJUČNE REČI / KEYWORDS:

digitalizacijaparničnogpostupka, elektronskidokument, elektronskodostavljanje.

LITERATURA / REFERENCES:

  • Ahmed, K. R., Lips, S., Draheim, D., eSignatureineCourtSystems, World Conference on Smart Trends in Systems, Security and Sustainability (WS4 2020), London, United Kingdom, https://www.researchgate.net/publication/341940629_eSignature_in_eCourt_Systems
  • Velicogna, M., Errera, A., Derlange, S., e-Justice inFrance: thee-Barreau experience, Utrecht Law Review, 7(1), 2011, https://www.researchgate.net/publication/50235265_e-Justice_in_ France_the_e-Barreau_experience
  • Gurbanov, R., e-Courts and the joint achievements in digitalization of justice, https://thedocs.worldbank.org/en/doc/3ecf7262788a3ec69c8a45bbd3342a28-0080022021/ related/29-06-21-Presentation-e-Court-WB-Dr-Ramin-Gurbanov.pdf
  • Electronic evidence in civil and administrative proceedings, Guidelines and explanatory memorandum, Council of Europe, https://rm.coe.int/guidelines-on-electronic-evidence-and- explanatory-memorandum/1680968ab5
  • Estonski Zakon o parničnom postupku, Tsiviilkohtumenetluse seadustik, vastu võetud 20. aprillil 2005, avaldatud Riigi Teatajas (RT I 2005, 26, 197), jõustus 1. jaanuaril 2006; muudatus
  • „Tsiviilkohtumenetluse seadustiku ja teiste seaduste muutmise seadus (kollektiivse esindushagi menetluse loomine)“ vastu võetud 18. detsembril 2024, avaldatud RT I 2024, 5 (välja
  • kuulutanud president 23. detsembril 2024), jõustus 1. jaanuaril 2025
  • European Commission for the Efficiency of Justice (CEPEJ), Guidelines on electronic court filing (e-filing) and digitalisation of courts, Adopted at the 37th plenary meeting of the CEPEJ (Strasbourg, 8-9 December 2021), https://rm.coe.int/e-filing-en/1680b2ca1c
  • European judicial systems CEPEJ Evaluation Report, 2022 Evaluation cycle (2020 data), Council of Europe, https://rm.coe.int/cepej-report-2020-22-e-web/1680a86279
  • Zakon o parničnom postupku (Sl. glasnik RS, br. 72/2011, 49/2013 – odluka US, 74/2013 – odluka US i 55/2014, 87/2018, 18/2020 i 10/2023 – dr. zakon).
  • Zakon o elektronskom dokumentu, elektronskoj identifikaciji i uslugama od poverenja u elektronskom poslovanju (Sl. glasnik RS, br. 94/2017 i 52/2021).
  • Konvencija Ujedinjenih nacija o korišćenju elektronskih komunikacija u međunarodnim; United Nations Convention on the Use of Electronic Communications in International Contracts, https://treaties.un.org/doc/source/RecentTexts/X-18_english.pdf
  • Nacrt    zakona    o     izmenama   i      dopunama   Zakona   o     parničnom   postupku, https://www.mpravde.gov.rs/obavestenje/33408/nacrt-zakona-o-izmenama-i-dopunama- zakona-o-parnicnom-postupku-1952021-godine.php
  • Nemački Zivilprozessordnung, Gesetz betreffend die Civilprozessordnung vom 30. Januar 1877 (RGBl. S. 83), in der Fassung der Bekanntmachung vom 5. Dezember 2005 (BGBl. I S. 3202), zuletzt geändert durch Artikel 1 des Gesetzes vom 24. Oktober 2024 (BGBl. I Nr. 328), in Kraft getreten am 31. Oktober 2024
  • Sentenca uz obrazloženje Rešenja Vrhovnog kasacionog suda, Rž1up 15/2022 od
  • 08.11.2022. godine, Pravna baza Paragraf Lex
  • Sentenca uz obrazloženje Rešenja Vrhovnog kasacionog suda, Rž1k, Rž1kp, Rž1g, Rž1r, Rž1gp, Rž1u, Rž1up 15/2022 od 08.11.2022. godine, Pravna baza ING-PRO
  • Sentenca uz obrazloženje Presude Apelacionog suda u Beogradu Gž3. 327/22 od
  • 08.09.2022. godine, Pravna baza ING-PRO
  • Strategija razvoja pravosuđa za period 2020–2025. godine (,,Službeni glasnik RS“, br. 101 od 17. jula 2020, 18 od 11. februara 2022. godine), https://pravno-informacioni- sistem.rs/eli/rep/sgrs/vlada/strategija/2020/101/1/reg
  • Strategija razvoja informacionog društva i informacione bezbednosti u Republici Srbiji za period od 2021. do 2026. godine (Sl. glasnik RS, br. 86 od 3. septembra 2021. godine), https://pravno-informacioni-sistem.rs/eli/rep/sgrs/vlada/strategija/ 2021/86/1/reg
  • Sajt Ministarstva pravde RS, https://www.mpravde.gov.rs/sr/tekst/9289/cepej.php https://www.paragraf.rs/dnevne-vesti/150621/150621-vest2.html https://www.paragraf.rs/dnevne-vesti/250321/250321-vest8.html https://mega.rs/sr/proizvodi/libra/
  • https://portal.sud.rs/sr/tok-predmeta https://euprava.gov.rs/eSanduce_uputstvo
  • https://www.mpravde.gov.rs/vest/20456/nova-aplikacija-esud-omogucava-podnosenje-tuzbi-u- upravnim-sporovima-elektronskim-putem.php
  • https://esud.sud.rs/home/#/login https://www.gesetze-im-internet.de/zpo/ 128a.html https://e-justice.europa.eu/home_en
  • https://e-justice.europa.eu/topics/court-procedures/civil-cases/service-documents-official- transmission-legal-documents/pl_en
  • Sudski poslovnik (,Sl. glasnik RS, br. 110/2009, 70/2011, 19/2012, 89/2013, 96/2015, 104/2015, 113/2015 – ispr., 39/2016, 56/2016, 77/2016, 16/2018, 78/2018, 43/2019, 93/2019 i 18/2022).
  • Smernice o elektronskim dokazima u parničnim i upravnim postupcima; Guidelines of the Committee of Ministers to member States on electronic evidence in civil and administrative proceedings.
  • Taun, Imanudin Affandi, Rahman, ,Application of E-Court in Different Countries: A Comparative Study in the Development of E-Court, Advances in Social Science, Education and Humanities Research, Proceedings of the 3rd International Conference on Law, Governance, and Social Justice (ICoLGaS 2023), https://www.atlantis-press.com/ proceedings/icolgas- 23/125995708
  • The Public e-File Questions and Answers, Registrite ja Infosüsteemide Keskus (RIK), dostupnog na zvaničnom sajtu estonskog sudskog sistema: https://www.kohus.ee/sites/ default/files/tekstidokumendid/the_public_e-file_questions_and_answers.pdf
  • United Nations Convention on the Use of Electronic Communications in International Contracts, United Nations Commission On International Trade Law, United Nations, New York, 2007, https://uncitral.un.org/sites/uncitral.un.org/files/media-documents/uncitral/en/                                                                                                           06-57452_ebook.pdfUredba o elektronskoj identifikaciji i uslugama poverenja za elektronske transakcije na unutrašnjem tržištu; Regulation (EU) No 910/2014 of the European Parliament and of the Council of 23 July 2014 on electronic identification and trust services for electronic transactions in the internal market and repealing Directive 1999/93/EC, (eIDAS Regulation), https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri= CELEX%3A 32014R0910
  • Fabri, M., From Court Automation to e-Justice and Beyond in Europe, International Journal For Court Administration, Year: 2024, Volume: 15 Issue: 3, https://iacajournal.org/articles/ 10.36745/ijca.640
  • CMS Expert Guide to Digital Litigation in Sweden, https://cms.law/en/int/expert-guides/cms- expert-guide-to-digital-litigation/sweden?utm_source=chatgpt.com
  • Wikipedia, https://en.wikipedia.org/wiki/Cyberjustice?utm_source=chatgpt.com