Tradicija, krivično i međunarodno krivično pravo (2024) (str. 125-137)
AUTHOR(S) / AUTOR(I): Sretko Janković
Download Full Pdf 
DOI: 10.46793/TKMKP24.125J
ABSTRACT / SAŽETAK:
Preljuba, koja se u najopštijem smislu se određuje kao seksualna aktivnost između osoba od kojih je jedna u braku sa nekom drugom osobom, dugo je smatrana teškim krivičnim delom. U nastojanju da zaštiti brak i porodicu, društvena zajednica je od najstarijih vremena preljubu smatrala veoma teškim krivičnim delom, naročito ako je ona učinjena od strane udate žene. Za preljubu su zakoni često propisivali smrtnu kaznu, ali od 18 i 19 veka počinje drugačije da se gleda ne preljubu, kazne za preljubu postaju blaže, a sve su češći zahtevi za dekriminalizaciju preljube. Danas u većini zemalja preljuba se ne smatra krivičnim delom, već moralnim prestupom, ali postoji i određeni broj zemalja gde se preljuba sankcioniše čak i smrtnom kaznom. U radu se analizira pojam preljube, kako je preljuba kažnjavana kroz istoriju, koje su posledice preljube, te na kraju, kako je došlo do dekriminalizacije preljube u većini zemalja. U posebnom poglavlju razmatrano je kažnjavanje preljube u Srbiji, sve do njene dekriminalizacije. Nakon mnogo vekova i stradanja velikog broja žena zbog ovog kontraverznog krivičnog dela, došlo se do saznanja da stroge mere krivičonpravne zaštite nisu pogodno sredstvo za suzbijanje određenih negativnih društvenih pojava.
KEYWORDS / KLJUČNE REČI:
preljuba, krivično delo, moral, dekriminalizacija
REFERENCES / LITERATURA:
- S. Avramović, V. Stanimirović: Uporedna pravna tradicija, Pravni fakultet Univerziteta u Beogradu, Beograd, 2017
- H. Bel: Book Re Book Review: Adultery: Infidelity and the Law, by Deborah L. Rhode, 2019
- Background information on the statement issued by Working group on Discrimination against Women, 2013
- Decriminalization of adultery and defenses: UN Women Centre to End Violence against Women and Girls, 2011
- A. Ilić (2013): Istorijski razvoj društvene reakcije na kriminalno ponašanje, master rad, Niš, 2013
- M. Joksimović Pajević (2010): Ugled žene, kazne za brakolomca i motiv supruga – svodnika u Horacijevim satirama, Lucida intervala, broj 39
- M. Joksimović (2015): Terminologija preljube u Vulgati i njen društveni, istorijski i kulturni kontekst, doktorska disertacija, Filozofski fakultet u Beogradu, Beograd
- I. Jaramaz-Reskušić: Crimen Adulterii – Potklasične inovacije, Zbornik Pravnog fakulteta u Zagrebu, br. 56(4), 2006
- S. Konstantinović-Vilić: Krivičnopravni položaj žene, Zbornik
- „Žena, zakoni i društvena stvarnost“, Knjiga II, Niš, 2010
- D. Kaučić: Kriminal, pravda i kažnjavanje u egipatskom Novom kraljevstvu, Essehist, broj 11, 2021
- M. Kulauzov: Položaj žene u crnogorskom bračnom pravu XIX veka, Zbornik radova Pravnog fakulteta u Novom Sadu, XLVII 4, 2013, Novi Sad
- S. Menis (2023): Adultery as a Defense: The Construction of a Legally Permissible Violence, England 1810, Historie, No. 3
- A. Miller (2018): Punishing Passion: A Comparative Analysis of Adultery Laws in the United States of America and Taiwan and their Effects on Women, Fordham International Law Journal, Vol. 41, Issue 2
- M. Milović: Krivična dela protiv polne slobode (morala) u srednjevekovnoj Srbiji, Zbornik radova „Državno-crkveno pravo“, Kragujevac, 2023
- M. E. B. Norton: The Adulterous Wife: A Cross – Historical and Interdisciplinary Approach, Buffalo Women,s Law Journal, Vol. 16, Article 7, 2009
- M.O. Dada Ojo: Mogun: Tradicionalna vradžbina za kažnjavanje preljube kod nativnog Joruba stanovništva, Antropologija, broj 13, sveska 3, 2013
- S. Panov (2010): Vernost versus preljuba, Pravni život, broj 10/2010
- S. Panov (2011): Pojam i pravne posledice preljube, Pravni život, broj 10
- I. Primorac (2007): Etika i seks, Službeni glasnik, Beograd
- I. Primorac (2003): Suvremena filosofia seksualnosti, Zagreb
- J. Pretorius, „Rape and Infidelity: Threats to the Athenian Πόλις and Οἶκος“, Fundamina 23(2), 2017
- „ThePriceofAdulteryinPuritanMassachusetts,1641“,Eyewitnesstohistory. com
- M. Radovanović: Krivična dela protiv porodice, braka i polnog morala u Srbiji u vreme kneza Miloša, Anali PF u Beogradu, Vol. 7, broj 3-4, 1959
- M. Radulović: Krivično pravo u pravnom sistemu Srbije u doba Cara Dušana, 12 Naučno-stručna konferencija: Studenti u susret nauci, Banja Luka, 2019
- M. Smiljanić, D. Mijušković: Drama braka i porodice, Beograd, 1965
- P. Stojanović: Moralni prestup i krivično djelo, Studia Iuridica Montenegrina, broj 1. 2022
- P. Stojanović: Preljuba kao povreda bračne vjernosti u propisima i običajnom pravu Crne Gore, Studia Iuridica Montenegrina, broj 2, 2021
- Tracy Quan: Who gets custody of the kidney, Guardian, 15 January 2009
- C. Carey: Rape and Adultery in Athenian Law, The Classical Quartly 45(2), 1995
- F. Čulinović: Žena u našem krivičnom pravu, Beograd, 1934
- Urošević: Sudski trebnik II – Krivični zakonik sa komentarom i drugi zakoni, Beograd, 1929