MEĐUGENERACIJSKI JAZ KAO PROSTOR MEĐUGENERACIJSKOG UČENJA

Susreti pedagoga (2025) (145-150 стр.)

АУТОР(И) / AUTHOR(S):Mihajlo A. Đuričić

Download Full Pdf   

DOI: 10.46793/Susr.ped2025.145DJ

САЖЕТАК / ABSTRACT:

Međugeneracijski odnosi predmet su interesovanja pedagogije, psihologije, sociologije i andragogije, koje teže njihovom objašnjenju i integrativnom sagledavanju. Pojam generacije, koji se razvija od Diltaja do Manhajma, prevazilazi biološke odrednice i naglašava značaj istorijskih, društvenih i ekonomskih okolnosti u formiranju specifičnih iskustava. Polazeći od Bronfenbrenerove ekološke teorije, ukazuje se na višeslojnost uticaja sistema (mikro, mezo, makro i hrono) na oblikovanje međugeneracijskih odnosa. Poseban značaj imaju porodica i škola, u kojima se formiraju prvi obrasci odnosa, često zasnovani na autoritetu i moći, što može otežati razvoj autonomije i kritičkog mišljenja. Istovremeno, istraživanja ukazuju na mogućnosti transformacije ovih odnosa kroz dijalog, uvažavanje i međusobno učenje. Međugeneracijsko učenje definiše se kao proces obostrane razmene znanja, veština i stavova, koja može poprimiti oblik učenja jedni od drugih, jedni o drugima, zajedničkog učenja i građenja odnosa. U savremenom društvu posebno se ističe značaj digitalne pismenosti, socijalnih kompetencija i ekološke svesti mladih, što otvara prostor za redefinisanje tradicionalnih uloga odraslih. Pedagoške implikacije ukazuju na važnost obrazovanja zasnovanog na dijalogu, jednakosti i zajedništvu, kao i na razvoj formalnih programa međugeneracijskog učenja koji doprinose socioemocionalnom razvoju učesnika i unapređenju međuljudskih odnosa.

КЉУЧНЕ РЕЧИ / KEYWORDS:

međugeneracijski odnosi, generacija, autoritet, međugeneracijsko učenje.

ПРОЈЕКАТ / ACKNOWLEDGEMENT:

ЛИТЕРАТУРА / REFERENCES:

  • Bodroški Spariosu, B. (2010). Postupci roditelja u vaspitanju dece i njihov međugeneracijski transfer. Filozofski fakultet Univerziteta u Beogradu.
  • Bronfenbrenner, U. (1994). Ecological models of human development. International encyclopedia of education, 3(2), 37–43.
  • Dirkem, E. (1981). Vaspitanje i sociologija. Zavod za udžbenike i nastavna sredstva.
  • Freire, P. (2002). Pedagogija obespravljenih. Odraz.
  • Gordon, T. (1998a). Umeće roditeljstva: kako podizati odgovornu decu. Kreativni centar.
  • Gordon, T. (1998b). Kako biti uspešan nastavnik. Kreativni centar.
  • Harmon, D., & Gauvain, M. (2019). Sharing science knowledge across generations: Do children tell caregivers what they learn in school about water conservation? Children, Youth and Environments, 29(1), 20–41. https://doi.org/10.7721/chilyoutenvi.29.1.0020
  • Kelly, C. (2015). ‘Let’s do some jumping together’: Intergenerational participation in the use of remote technology to co-construct social relations over distance. Journal of Early Childhood Research, 13(1), 29–46. https://doi.org/10.1177/1476718X12468121
  • Kostić, S. (1985). Usamljeno dete. Porodična pedagogija, (2), 79–89.
  • Kuljić, T. (2007). Problem generacija: nastanak, sadržaj i aktuelnost ogleda Karla Manhajma. Sociologija, 49(3), 223–248.
  • Mannheim, K. (1952). The problem of generations. In P. Kecskemeti (Ed.), Essays on the Sociology of Knowledge (pp. 276–320). Routledge and Kegan Paul.
  • Newman, S., & Hatton-Yeo, A. (2008). Intergenerational learning and the contributions of older people. Ageing horizons, 8(10), 31–39.
  • Nola, D. (1985). Kulturno življenje porodične sredine. Porodična pedagogija, (2), 73–79.
  • Rot, N. (2014). Osnovi socijalne psihologije. Zavod za udžbenike.
  • Schmidt-Hertha, B. (2014). Different concepts of generation and their impact on intergenerational learning. In Learning across generations in Europe: Contemporary issues in older adult education (pp. 145–153). SensePublishers.
  • Senić Ružić, M., Pantić, I., & Šarančić, M. (2023). Reflections of the digital environment on family education – the need for parent empowerment. In S. Zuković (Ed.), Pedagogy – Yesterday, today, tomorrow: Book of proceedings (pp. 107–114). Faculty of Philosophy, University of Novi Sad.
  • Singh, P., Sahadev, S., Oates, C. J., & Alevizou, P. (2020). Pro-environmental behavior in families: A reverse socialization perspective. Journal of Business Research, 115, 110–121.
  • Stephan, A. (2021). Intergenerational learning in the family as an informal learning process: A review of the literature. Journal of Intergenerational relationships, 19(4), 441–458. https://doi.org/10.1080/15350770.2020.1817830
  • Zuko, K., & Habib Džebo, S. (2024). Emocionalno sazrevanje dece pod uticajem savremenih tehnologija. Educa – časopis za obrazovanje, nauku i kulturu, 17(1), 213–223.