Наслеђе 60 (2025) [73-83]
АУТОР(И) / AUTHOR(S): Милош М. Јовановић
DOI: 10.46793/NasKg2560.073J
САЖЕТАК /ABSTRACT:
У раду се са херменеутичких позиција разматра поетика и филозофија просветитељства у роману Абдерићани немачког књижевника 18. века Кристофа Мартина Виланда (Christoph Martin Wieland). Основне идеје просветитељства изложене су у речима филозофа Демокрита и његовим разговорима са Абдерићанима. Абдерићани свих времена и места, према његовим речима, изводе исте или сличне закључке о обичајима, веровањима и уопште начину живота и погледу на свет сваког човека или народа, а задатак је просветитеља да допринесе томе да такве предрасуде буду развејане. Фигура филозофа у овом роману тако се испоставља као кључна за разумевање не само радње романа која је смештена у античкој Абдери већ и Абдерићана свих времена и места, ма ком народу да припадају.
КЉУЧНЕ РЕЧИ / KEYWORDS:
Кристоф Мартин Виланд, Абдерићани, просветитељски роман, просветитељство
ЛИТЕРАТУРА/ REFERENCES:
- Alt 1996: P-A. Alt, Aufklärung. Stuttgart, Weimar: Verlag J. B. Metzler.
- Bar 1988: E. Bahr (Hrsg.), Geschichte der deutschen Literatur 2. Von der Aufklärung bis zum Vormärz, Tübingen: Francke Verlag.
- Bar 1974: E. Bahr, Was ist Aufklärung? Thesen und Definitionen, Stuttgart: Reclam.
- Bahtin 2019: M. Bahtin, Problemi poetike Dostojevskog, Novi Sad: Akademska knjiga.
- Blumenberg 1969: H. Blumenberg, Wirklichkeitsbegriff und Möglichkeit des Romans, Nachahmung und Illusion (Poetik und Hermeneutik I), hg. v. Hans Robert Jauß, München: W. Fink.
- Brener 1981: P. J. Brenner, Die Krise der Selbstbehauptung. Subjekt und Wirklichkeit im Roman der Aufklärung, Tübingen: Niemeyer.
- Engel 1964: J. J. Engel, Über Handlung, Gespräch und Erzählung. Faksimilendruck der ersten Fassung von 1774, hg. und mit einem Nachwort vers. v. Ernst Theodor Voss, Stuttgart: Metzler.
- Frik 1988:W. Frick, Providenz und Kontingenz.Untersuchungen zur Schicksalssemantik im deutschen und europäischen Roman des 17. und 18. Jahrhunderts, Tübingen: Niemeyer.
- Grubačić 2009: S. Grubačić, Istorija nemačke kulture, Sremski Karlovci, Novi Sad: Izdavačka knjižarnica Zorana Stojanovića.
- Horkhajmer, Adorno 2011: M. Horkheimer, T. W. Adorno, Dialektik der Aufklärung. Philosophische Fragmente, Frankfurt am Main: Fischer Taschenbuch Verlag.
- Jakobs 1974: J. Jacobs, Prosa der Aufklärung. Kommentar zu einer Epoche, München: Winkler.
- Martini 1991: F. Martini, Deutsche Literaturgeschichte, Stuttgart: Kröner.
- Peri 2020: M. Peri, Intelektualna istorija Evrope, Beograd: Clio.
- Šings 1977: H-J. Schings, Melancholie und Aufklärung. Melancholiker und ihre Kritiker in Erfahrungsseelenkunde und Literatur des 18. Jahrhunderts, Stuttgart: Metzler.
- Šings 1994: H-J. Schings (Hg.), Der ganze Mensch. Anthropologie und Literatur im 18. Jahrhundert, Stuttgart: Metzler.
- Šenert 1969: J. Schönert, Roman und Satire im 18. Jahrhundert. Ein Beitrag zur Poetik, Stuttgart: Metzler.
- Viland 1970: Ch. M. Wieland, Aufsätze zu Literatur und Politik, Reinbek b. Hamburg: Rowohlt.
- Viland 2006: K. M. Viland, Abderićani, Beograd: Alexandria Press. [s nemačkog preveo Branimir Živojinović]