HSE (2024) (str. 33-40)
AUTHOR(S) / АУТОР(И): Snežana Đurović, Snežana Krivokapić
Download Full Pdf 
DOI: 10.46793/HSE24.033DJ
ABSTRACT / САЖЕТАК:
Ugljen-dioksid (CO2), emisije, gasovi sa efektom staklene bašte, i emisione jedinice predstavljaju ključne pojmove u formiranju energetsko-klimatske politike mnogih zemalja, a zajednički ih povezuje Sistem za trgovinu emisijama Evropske unije (EU ETS). Razumijevanje ovog sistema, odnosno oporezivanja emitera CO2, postaje izuzetno važno sa aspekta isplativosti postojećih termoenergetskih postrojenja na fosilna goriva. Crna Gora, kao prva zemlja u regionu koja nije članica EU, implementirala je sistem trgovine emisijama sličan EU ETS-u. Ukoliko druge države ne usvoje određeni oblik oporezivanja emisija iz privrede, suočiće se s prekograničnom taksom na CO2 koju EU planira uvesti od 2026. godine. Ovaj rad je usmjeren na analizu izazova koji se javljaju u kontekstu emisija ugljen- dioksida iz jedine termoelektrane u Crnoj Gori, posebno uzimajući u obzir obaveze tokom pristupanja Evropskoj uniji (EU). Evidentna je potreba značajnog smanjenja emisija u skladu sa strogim EU standardima, uz istovremeno održavanje održivosti energetskog sektora. Rad obuhvata izazove vezane za plaćanje emisija ugljen-dioksida, istražujući potrebne ekonomske mehanizme za obračun i upravljanje emisijama. Takođe je analizirana zakonska regulativa koja uređuje ovu oblast. Ispunjavajući obavezu proisteklu iz Zakona o zaštiti od negativnog uticaja klimatskih promjena izrađen je Plan praćenja emisija gasova sa efektom staklene bašte, za TE „Pljevlja“. Izradom ovog dokumenta ispunjen je uslov za dobijanje Dozvole za emisije gasova sa efektom staklene baste za TE “Pljevlja”, na period od 10 godina. Dozvolom je definisana učestalost izvještavanja koja obuhvata, dostavu Verifikovanog izvještaja o emisijama gasova sa efektom staklene bašte Agenciji za zaštitu prirode i životne sredine, do 01.marta tekuće za prethodnu godinu.
Kroz precizno sagledavanje specifičnih izazova TE “Pljevlja“, rad ističe potrebu za ciljanom akcijom kako bi se postiglo usklađivanje sa evropskim standardima, uzimajući u obzir aspekte praćenja i plaćanja emisija.
KEYWORDS / КЉУЧНЕ РЕЧИ:
EU ETS, gasovi sa efektom staklene bašte, plan praćenja emisija
REFERENCES / ЛИТЕРАТУРА:
- Akcioni plan za sprovođenje Sofijske deklaracije o Zelenoj agendi za Zapadni Balkan -2030
- https://klima101.rs/ugljen-dioksid-efekat-staklene-baste/
- https://balkangreenenergynews.com/rs/cene-co2-u-eu-prvi-put-premasile-100-evra-za-tonu/
- https://www.klimatskepromene.rs/obaveze-prema-eu/eu-sistem-trgovine-emisijama/
- http://novaterm.me/nova-klimatska-i-energetska-politika-eu-do-2030/
- https://balkangreenenergynews.com/rs/crna-gora-uredbom-pokrenula-trgovinu-emisijama-stetnih- gasova/
- EPCG AD Nikšić, „Zahtjev za izdavanje dozvole za emisije gasova sa efektom staklene bašte za TE „Pljevlja““ 10-00-17744 od 8.4.2022.godine.
- EPCG AD Nikšić, „Plan praćenja emisija gasova sa efektom staklene bašte za TE „Pljevlja““, april godine.
- EPCG AD Nikšić, „Dozvola za emisiju gasova sa efektom staklene bašte za TE „Pljevlja““, br. 10-00-22733 od 12.5.2022.godine.