Semantički potencijal prideva prostornog odnosa (na primeru opozicije prideva „levi“ – „desni“)

Filološki vidici 3 (2024) [pp. 209-226]    

AUTHOR(S) / AUTOR(I): Mirjana Adamović

Download Full Pdf   

DOI: 10.46793/Fil.Vidici3.209A

ABSTRACT / SAŽETAK:

Visoka frekventnost prostornih izraza i složena struktura značenja u okviru koje su oni organizovani izdvajaju semantičku kategoriju spacijalnosti među drugim kategorijama semantičke sintakse u srpskom, kao i u drugim jezicima, i čine je relevantnim poljem lingvističkog istraživanja.

U ovom radu analiziramo pridevski nestepenovani raznokorenski (leksički) antonimski par sa značenjem prostornog odnosa lateralne orijentacije levi – desni. Dati pridevi uvek se odnose na orijentir kao konkretizator odnosa između objekta lokalizacije i lokalizatora. Nastojaćemo da opišemo primarna prostorna značenja navedenog para prideva, zatim da opišemo i objasnimo kako ove lekseme koje se odnose na prostornu suprotstavljenost po horizontalnoj liniji lateralne orijentacije u fizičkom prostoru proširuju svoja značenja na apstraktni prostor, odnosno kako se taj domen konceptualizuje putem pojmovnog preslikavanja horizontalne dimenzije.

KEYWORDS / KLJUČNE REČI:

semantika, prostorni odnos, prostorni izrazi, pridevi, orijentir, leva/desna strana lokalizatora, apstraktni prostor

ACKNOWLEDGEMENT / PROJEKAT:

REFERENCES / LITERATURA:

  • Adamović, M. (2017). Pridevi sa prostornim značenjem u savremenom ruskom književnom jeziku u poređenju sa srpskim [Neobjavljena doktorska disertacija]. Filološki fakultet Univerziteta u Beogradu.
  • Birner, B. (2013). Introduction to Pragmatics (1st edition). Wiley-Blackwell.
  • Gak, V. G. (2000). Prostranstvo vne prostranstva. In N. D. Arutюnova, I. B. Levontina. (otv. red.), Logičeskiй analiz яzыka. Яzыki prostranstv (127–134). Яzыki russkoй kulьturы.
  • Gortan-Premk, D. (1997). Polisemija i organizacija leksičkog sistema u srpskome jeziku. Institut za srpski jezik SANU, Biblioteka južnoslovenskog filologa
  • Dragićević, R. (2001). Pridevi sa značenjem ljudskih osobina u savremenom srpskom jeziku. Institut za srpski jezik SANU, Biblioteka južnoslovenskog filologa.
  • Kiš, N. (2016). Dopune prideva u savremenom srpskom jeziku [Neobjavljena doktorska disertacija]. Filozofski fakultet Univerziteta u Novom Sadu. https://digitalna.ff.uns.ac.rs/sadrzaj/2016/978-86-6065-397-2
  • Medenica, L. (2014). Nezamenički prilozi sa prostornim značenjemu savremenom ruskom i srpskom jeziku [Neobjavljena doktorska disertacija]. Filološki fakultet Univerziteta u Beogradu.
  • Milosavljević, M. (2017). Usvajanje prideva prostornih odnosa kod dece predškolskog i školskog uzrasta [Neobjavljena doktorska disertacija]. Filozofski fakultet Univerziteta u Nišu.
  • Nikolova, A. (1997). Funkcionalьnaя grammatika: vыraženie prostranstvennыh otnošeniй v russkom яzыke (na fone bolgarskogo). Universitetsko izdatelstvo „Эpiskop Konstantin Preslavskiˮ.
  • Piper, P. (2001). Jezik i prostor (2. dopunjeno izd.). Biblioteka XX vek.
  • Piper, P. (2014). O prostoru u srpskoj jezičkoj slici sveta. Slavistična revija, 62(3), 275–294. https://srl.si/ojs/srl/article/view/COBISS_ID-56427362.
  • Rasulić, K. (2004). Jezik iprostornoiskustvo. Filološki fakultet Univerziteta u Beogradu.
Izvori
  • blog.rs
  • clarin.si/ske/#dashboard?corpname=pdrs10
  • dw.com
  • eklinika.telegraf.rs
  • facebook.com
  • logosfera.rs
  • nspm.rs/
  • otvoreniparlament.rs
  • Piper, P., Dragićević, R. & Stefanović, M. (2005). Asocijativni rečnik srpskoga jezika. Beogradska knjiga, Službeni list SCG, Filološki fakultet Univerziteta u Beogradu.
  • politika.rs
  • pulsonline.rs
  • renaultforumserbia.com
  • RMS (2011). Rečnik srpskog jezika. Matica Srpska.
  • rtv.rs
  • sd.rs
  • smartproduction.rs
  • vitality.rs
  • x.com