UZROCI I POSLEDICE MARGINALNOG POLOŽAJA ROMA U SRBIJI

Marginalizam u religiji, nauci, filozofiji i umetnosti (2025) (pp. 319-330) 

 

AUTOR(I) / AUTHOR(S): Snežana Joksimović

 

Download Full Pdf   

DOI: 10.46793/841115.XXV.319J

SAŽETAK / ABSTRACT:

Pripadnici romske etničke zajednice predstavljaju jednu od najmarginalizo- vanijih društvenih grupa u Srbiji. Uzroci marginalnog položaja Roma su među- sobno povezani i uslovljeni. Marginalnom položaju Roma doprinosi njihov nepovo- ljan materijalno-ekonomski status, koji najbolje objašnjava sintagma «začarani krug bede”: Romi nisu uključeni u rad jer nemaju odgovarajuće obrazovanje, a zbog siromaštva nemaju uslova za školovanje. Nizak obrazovni nivo, nezaposlenost, loši uslovi stanovanja nisu samo pokazatelj marginalnog položaja Roma, već do- prinose njihovoj daljoj marginalizaciji. Zbog stereotipa i predrasuda većinskog stanovništva, Romi se teže zapošljavaju, romska deca u školi su često u ne- ravnopravnom položaju u odnosu na drugu decu, što nepovoljno utiče i na njihovo samopouzdanje i samopoštovanje, zbog čega neki pripadnici ove etničke grupe pri- krivaju svoju etničku pripadnost i odriču se svog nacionalnog identiteta. Da bi se smanjile predrasude prema Romima i otklonili drugi uzroci marginalizacije, neophodno je poboljšanje njihovog celokupnog društvenog položaja stvaranjem povoljnijih uslova stanovanja, obrazovanja, zapošljavanja. Takođe, potrebno je u porodici, školi, medijima i društvu u celini podsticati i negovati vrednosti poput empatije, tolerancije i uvažavanja različitosti.

KLJUČNE REČI / KEYWORDS:

Romi, marginalizacija, siromaštvo, diskriminacija, socijal- na distanca, predrasude.

PROJEKAT / ACKNOWLEDGEMENT:

LITERATURA / REFERENCES:

  • Zajić, G. (2000). Položaj i perspektive Roma na tržištu rada. U: Cigani/Romi u prošlosti i danas (117-126). Beograd: Srpska akademija nauka i umetnosti, Naučni skupovi, Knjiga XCIII, Odeljenje društvenih nauka, Komisija za prou- čavanje života i običaja Roma, Knjiga 3.
  • Joksimović, S. i Janjetović, D. (2000). Svest o sebi romske dece. U: Cigani/Romi u prošlosti i danas (167-174). Beograd: Srpska akademija nauka i umetnosti, Naučni skupovi, Knjiga XCIII, Odeljenje društvenih nauka, Komisija za prou- čavanje života i običaja Roma, Knjiga 3.
  • Jovanović, Z. (2019). Ljubav u grudima. U: Jovanović, Z. Rom – to sam ja (44) Beograd: Udruženje romskih književnika.
  • Jugović, A. (2007). Izvan granica društva: marginalizacija, socijalna isključe- nost i marginalne grupe. Socijalna misao, 31-66.
  • Knežević, A. (2010). Romi (Cigani) u Beogradu – etnodemografska proučavanja.
  • Beograd: Univerzitet u Beogradu – Geografski fakultet.
  • Knežević, A. (2025). Romi u popisima stanovništva Srbije – između statistike i demografske stvarnosti. Beograd: Republički zavod za statistiku.
  • Kuburić, Z. i Dimitrijević, I. (2015). Problemi siromaštva u opštini Svrljig. U: Kuburić, Z., Zotović, M., Škorić, M. Škorić, M. i Kišjuhas, A. Istraživanja u oblasti soci- jalnog rada, socijalne zaštite i socijalne politike (116-138). Novi Sad: Univerzitet u Novom Sadu i Filozofski fakultet.
  • Macura, V. (1993). Jedan način sanacije fizičkog okvira romskih naselja. U: Dru- štvene promene i položaj Roma (67-78). Beograd: Srpska akademija nauka i umetnosti, Naučni skupovi, Knjiga LXXX, Odeljenje društvenih nauka, Ko- misija za proučavanje života i običaja Roma, Knjiga 2.
  • Macura, V. (2000). Bedniji od najbednijih ili kratak opis stanja trideset i jedne romske enklave u Beogradu gledano sa urbanističko-geografskog stanovišta. U: Cigani/Romi u prošlosti i danas (185-196). Beograd: Srpska akademija na- uka i umetnosti, Naučni skupovi, Knjiga XCIII, Odeljenje društvenih nauka, Komisija za proučavanje života i običaja Roma, Knjiga 3.
  • Mitrović, A. (2003). Integracija romske dece u obrazovni sistem. U: Šefer, J., Maksić, S. i Joksimović, S. Uvažavanje različitosti i obrazovanje (156- 161). Beograd: Institut za pedagoška istraživanja.
  • Mitrović, A. i Zajić, G. (1998). Romi u Srbiji. Beograd: Institut za kriminološka istraživa- nja i Centar za antiratnu akciju.
  • Simpson-Herbert, M., Mitrović, A., Zajić, G. i Petrović, M. (2006). Papirnati život. Beo- grad: Otkrovenje, Društvo za unapređivanje romskih naselja.
  • Franceško, M., Mihić, V. i Kajon, J. (2005). Socijalna distanca i stereotipi o Romima kod dece novosadskih osnovnih škola. Psihologija, Vol. 39 (2), 167-182.
  • Hrnjica, S. (1993). Izrada kompenzatornih programa za učenike romske etničke grupe. U: Društvene promene i položaj Roma (176-185). Beograd: Srpska aka- demija nauka i umetnosti, Naučni skupovi, Knjiga LXXX, Odeljenje društve- nih nauka, Komisija za proučavanje života i običaja Roma, Knjiga 2.
  • Percepcijaromskezajedniceodiskriminaciji (2021). Beograd: Poverenik za zašti- tu ravnopravnosti. (https://ravnopravnost.gov.rs/wp-content/uploads/2021/02/PER- CEPCIJA-ROMSKE-ZAJEDNICE-O-DISKRIMINACIJI_final_compressed.pdf )