Традиција, кривично и међународно кривично право (2024)  (стр. 360-379)

AUTHOR(S) / АУТОР(И): Darko Obradović

Download Full Pdf   

DOI: 10.46793/TKMKP24.360O

ABSTRACT / САЖЕТАК:

U svetlu ruske agresije na Ukrajinu, kao i skoraš- nje pandemije korona virusa, usled sve zaštrenijeng geopolitičkog nadmetanja mnoge ekonomske oblasti su postale interes nacionalne bezbednosti. Nacionalna bezbednost više se ne može posmatrati kao odsustvo oružane agresije, suverenitet i teritorijalni integritet. U no- vim uslovima moguće je podrivati temelje jednog društva bez fizičkog ugrožavanja ili vojnog intervenisanja. Pandemija korona virusa je po- kazala da je Evropa i te kako ranjiva na kritično snabdevanje. Zelena tranzicija pokazuje da Evropa kontroliše svega 3% retkih minerala, a oni poput litijuma čine centar te zelene tranzicija. Strateška odluka auto industrija da litijmske baterija postanu novi pravac razvoja di- rektno je od ove retke sirovine napravila polugu pritiska. Da li je kon- trola retkih sirovina geopolitika ili geoekonomija? Države se nikada ne vode ekonomskim motivima, već političkim. Odsustvo snabdevanja neophodnim sirovinama zaustavlja tehnički napredak ali i parališe dostizanje „zelenih ciljeva“. Srbija poseduje najveće rezerve litijuma u Evropi. Sa svojim geografskim položajem i statusom kandidata za članstvo u EU otvara se jedna u nova mogućnost da Srbija svoj položaj ojača tako što će postati glavni izvor snabdevanja i prerade litijuma. U ovom trenutku je aktivno četrnaest projekata rudnika litijuma u Evropi, i samo jedan zaustavljen u Srbiji.

KEYWORDS / КЉУЧНЕ РЕЧИ:

nacionalna bezbednost, litijum, geopolitika

REFERENCES / ЛИТЕРАТУРА:

  • ASG Analysis: The Critical Raw Minerals Act and the Net-Zero Industry Act (2023)
  • ANNEX to the COMMUNICATION FROM THE COMMISSION TO THE EUROPEAN PARLIAMENT, THE COUNCIL, THE EUROPEAN ECONOMIC AND SOCIAL COMMITTEE AND THE COMMITTEE OF
  • THE REGIONS EUROPE ON THE MOVE Sustainable Mobility for Europe: safe, connected and clean 2018.
  • Blackwill,D.,R., Harris,M., J., (2016), War by other means – Geoeconomics and Statecraft, Council on Foreign Relations Book.
  • Dragaš, O., (2019), Dva lica globalizacije istina i obmane, Albion Books, 2019 Dragišić, Z. (2009). Sistem nacionalne bezbednosti – pokušaj definisanja
  • pojma. Vojno delo, 61(3), 162-176
  • Di Comite, F., Pasimeni,P. (2022), Decoupling from Russia Monitoring supply chains adjustment in the EU, Publications Office of the European Union, Luxembourg
  • European Battery Alliance – importance of compliance with EU competition law
  • Franco – German Non-Paper on a Critical Raw Materials Act pristup 19.8.2023.
  • IEA News, July 2023,  Critical minerals market sees  unprecedented  growth as clean energy demand drives strong incrase in investment, https://www. iea.org/news/critical-minerals-market-sees-unprecedented-growth-as- clean-energy-demand-drives-strong-increase-in-investment
  • Huntington, S. P. (1997). The Erosion of American National Interests. Foreign Affairs, 76(5), 28–49. https://doi.org/10.2307/20048198
  • Maihold, G. (2022). A new geopolitics of supply chains: the rise of friend- shoring. (SWP Comment, 45/2022). Berlin: Stiftung Wissenschaft und Politik -SWP– Deutsches Institut für Internationale Politik und Sicherheit. https:// doi.org/10.18449/2022C45
  • Procena ekonomskoguticaja Projekta litijuma I borata „Jadar“,Izveštaj sačinila kompanija Ergo Strategy Group, Septembar 2023. https:// ergostrategygroup.com/wp-content/uploads/2023/08/Ergo-Strategy- Group-Jadar-Economic-Impact-Assessment-Sep23-SR.pdf pristupljeno 18/9/2023
  • Obradović, D. (2022). Operacije uticaja na društvenim mrežama kao hibridna pretnja, Društveni horizonti, Fakultet za društvene nauke, Beograd
  • SUVARYAN Y., GEVORGYAN G., (2022) , Criteria of Economics Sovereignity and assessment methodology, Aleternative , Armenia
  • Strategija nacionalne bezbednosti Republike Srbije (2019
  • Waltz, N.,K., (1979), Theory of International Politics, Addison-Wesley Publishing Company
Internet izvori:
  • https://www.atlanticcouncil.org/news/transcripts/transcript-us-treasury- secretary-janet-yellen-on-the-next-steps-for-russia-sanctions-and- friend-shoring-supply-chains/ pristupljeno 19.8.2023.
  • https://www.state.gov/minerals-security-partnership/ pristupljeno 19.8.2023.
  • https://pubdocs.worldbank.org/en/961711588875536384/Minerals-for- Climate-Action-The-Mineral-Intensity-of-the-Clean-Energy-Transition. pdf pristupljeno 19.8.2023
  • www.demostat.rs/sr/vesti/ekskluziva/evropa-se-okrece-sopstvenoj- proizvodnji-litijumskih-baterija/1809 pristup 16.8.2023.
  • www.reuters.com/technology/taiwan-chipmaker-tsmc-approves-38-bln- germany-factory-plan-2023-08-08/ pristup 16.8.2023.
  • https://single-market-economy.ec.europa.eu/sectors/raw-materials/areas- specific-interest/critical-raw-materials/critical-raw-materials-act_en pristup 12.8.2023.
  • https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/ip_20_2312       pristup 12.8.2023.
  • https://data.stat.gov.rs/Home/Result/170401?languageCode=sr-Cyrl      pristup 12.8.2023.
  • https://www.nationalesicherheitsstrategie.de/National-Security- Strategy-EN.pdf pristup 12.8.2023.
  • https://research.un.org/en/docs/unsystem/eclac pristupljeno 12.8.2023.
  • https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/qanda_22_1257 pristupljeno 12.8.2023.
  • https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/ip_20_2312 pristupljeno 12.8.2023.
  • https://www.business-humanrights.org/en/from-us/briefings/unpacking- clean-energy-human-rights-impacts-of-chinese-overseas-investment-in- transition-minerals/ pristupljeno 12.8.2023.
  • https://www.wilsoncenter.org/blog-post/examining-chinas-impact-mining- africa-critiques-and-credible-responses pristupljeno 12.8.2023.
  • https://iea.blob.core.windows.net/assets/dacf14d2-eabc-498a-8263- 9f97fd5dc327/GEVO2023.pdf 8.8.2023.
  • h t t p s : / / c s i s – w e b s i t e – p r o d . s 3 . a m a z o n a w s . c o m / s 3 f s – p u b l i c/ publication/210311_Nakano_Critical_Minerals.pdf?VersionId=DR03x5jI rwLnNjmPDD3SZjEkGEZFEcgt pristup 8.8.2023.
  • https://rmis.jrc.ec.europa.eu/uploads/CRMs_for_Strategic_Technologies_ and_Sectors_in_the_EU_2020.pdf 8.8.2023.
  • https://eurometaux.eu/media/2005/full-report-8-56-17.pdf 8.8.2023. https://single-market-economy.ec.europa.eu/news/european-commission-
  • and-us-department-energy-support-collaboration-between-european- battery-alliance-2022-03-14_en pristup 6.8.2023.
  • h t t p s : / / w w w . u n . o r g / e n / c l i m a t e c h a n g e / m a r k i n g – k y o t o – protocol%E2%80%99s-25th-anniversary pristup 6.8.2023.
  • https://iea.blob.core.windows.net/assets/dacf14d2-eabc-498a-8263- 9f97fd5dc327/GEVO2023.pdf pristup 5.8.2023.
  • https://single-market-economy.ec.europa.eu/sectors/raw-materials/areas- specific-interest/critical-raw-materials/critical-raw-materials  act_en#:~:text=Overview%20of%20the%20Critical%20Raw%20
  • Materials%20Act,-Critical%20raw%20materials&text=The%20 Commission’s%20proposal%20for%20a,chains%20for%20critical%20 raw%20materials pristup 5.8.2023.
  • https://commission.europa.eu/strategy-and-policy/priorities-2019-2024/ european-green-deal/delivering-european-green-deal_en  pristup 5.8.2023.