AUTOR(I): Tamara S. Tubić
E-ADRESA: tamaratubicpkg@gmail.com
DOI: 10.46793/LIPAR80.107T
SAŽETAK:
U radu su predstavljene glavne vrednosti romana Dozivi kroz oluju Koviljke Tišme Janković – dela uključenog u tematske okvire krajiškog ratnog romana koji se bavi značajnom tačkom novije evropske istorije, a to je progon Srba iz Hrvatske 1995. godine. U proučavanom romanu prepoznate su vrednosti na osnovu kojih mogu biti potvrđene umetničke pozicije na kojima roman počiva. Najpre je uočeno da roman, preko pripovedačke svesti, odbija da pristane na istinitost bilo koje ideologije i prihvata samo istine koje se dotiču žrtava, stradalnika i izgnanika. U situaciji nastaloj nakon egzodusa žrtve se suočavaju sa granicama života u zavičaju, kao i sa granicama zavičajnog jezika, koji može biti rekonstruisan tek preko sećanja. Međutim, i sećanja su naseljena traumama, što prouzrokuje da pripovedanje bude asocijativno organizovano i izlomljeno. U radu je prepoznato i živo, ali prikriveno prisustvo elemenata folklorne tradicije i usmene književnosti. U pitanju su i jako stari motivi preko kojih se u romanu oprisutnjuje matrijarhalno načelo. Pronalaženjem ovakvih vrednosti rad upućuje na potrebu daljih čitanja kako ovog, tako i drugih krajiških ratnih romana.
KLJUČNE REČI:
egzodus, Oluja, ideologija, granice jezika, detinjstvo, trauma, usmena književnost, bezavičajnost
LITERATURA:
Izvor
- Tišma Janković 2003: K. Tišma Janković, Dozivi kroz oluju, Novi Sad: Matica srpska.
Literatura
- Garonja Radovanac 2014: S. Garonja Radovanac, Od Carigrada do Budima: aspekti srpskog usmenog pesništva: savremena književnost na folklornoj matrici, Novi Sad: Akademska knjiga.
- Garonja Radovanac 2015: S. Garonja Radovanac, Srpska književna krajina: od baštine do egzodusa, Novi Sad: Prometej.
- Jovanović 2018: I. Jovanović, Devojčice kojih nema: likovi devojčica u jugoslovenskoj književnosti za decu s tematikom Narodnooslobodilačke borbe i revolucije, u: N. Bobičić (ured.), Rat iz dečje perspektive, Beograd: Udruženje ,,Radnik”, 14–29.
- Lalatović 2018: J. Lalatović, Odsutni otac, odrastanje i rat u romanima Jasminke Petrović i Vesne Aleksić, u: N. Bobičić (ured.), Rat iz dečje perspektive, Beograd: Udruženje ,,Radnik”, 161–172.
- Palavestra 1991: P. Palavestra, Književnost – kritika ideologije, Beograd: Srpska književna zadruga.