AUTOR(I): Jelena Radojičić
E-ADRESA: jelena.radojicic@uf.bg.ac.rs
DOI: 10.46793/NOIP.295R
SAŽETAK:
Vizuelno predstavljanje jedno je od ključnih struktural- nih elemenata udžbenika. Istorijska karta predstavlja grafički prikaz geografskog prostora na kojem su se u određeno vreme odigravali istorij- ski događaji. Predmet ovog istraživanja je analiza upotrebe istorijske karte u sadržajima udžbenika za prirodu i društvo u četvrtom razredu. U ovom radu razmatrali smo da li analizirani udžbenici sadrže istorijske karte i koliko ih je, zatim da li su one naslovljene, da li postoje dodatna objašnjenja ili legende i u kojoj meri na istorijsku kartu upućuju nalozi u tekstu udžbenika na osnovu kojih bi učenik trebalo da, samostalnim tuma- čenjem, analiziranjem i čitanjem karte, dođe do određenih saznanja i zaklju- čaka. Korišćen je metod analize sadržaja. Rezultati pokazuju da su isto- rijske karte zastupljene u svih pet analiziranih udžbenika, iako se ekspli- citno ne pominju kao pojam u programima nastave i učenja. Istorijske karte treba da omoguće učenicima da kroz samostalni rad i čitanje istih, stiču trajnija znanja i grade nove pojmove u pogledu istorijskih sadržaja. Prou- čavanje upotrebe karata u sadržajima udžbenika za prirodu i društvo zna- čajno je za unapređivanje nastavnog procesa.
KLJUČNE REČI:
istorijska karta, nastava prirode i društva, istorijski sadržaji, udžbenik.
LITERATURA:
- Banđur, V., Blagdanić, S. i Kartal, V. (2008). Kartografsko opismenjavanje uče- nika u mlađim razredima osnovne škole. U I. Radovanović i V. Radović (ur.): Inovacije u osnovnoškolskom obrazovanju – od postojećeg ka mogućem (276–285). Beograd: Učiteljski fakultet.
- Blagdanić, S. (2014). Istorijski sadržaji u nastavi prirode i društva. Beograd: Učiteljski fakultet.
- Blagdanić, S. i Banđur, V. (2018). Metodika nastave prirode i društva. Beograd: BIGZ.
- Blagdanić, S. i Džinović M. (2014). Značaj i mesto istorijske karte u nastavi prirode i društva. Pedagogija, LXIX(1), 106–114.
- Blagdanić, S. i Banđur, V. (2013). Istorijski izvori u funkciji razvoja istorijskog mišljenja u nastavi prirode i društva. Nastava i vaspitanje, 2, 195–378.
- Blagdanić, S. & Kovačević, Z. (2013). What Kind of History-Related Knowledge Do Primary School Teachers Expect Their Pupils to Show?. Croatian Journal of Education, 15, Sp. Ed. No. 1, 41–53.
- Vrbetić, M. (1989). Kako učiti istoriju. Beograd: Zavod za udžbenike i nastavna sredstva.
- Deletić, Z. (2018). Metodika i tehnologija nastave istorije. Beograd: Filozofski fakultet.
- Demarin, J. (1956). Metodika nastave istorije. Beograd: Nolit.
- Ivić, I., Pešikan, A. i Antić, S. (2009). Vodič za dobar udžbenik, opšti standardi kvaliteta udžbenika. Beograd: Zavod za udžbenike.
- Lazarević, D. (2007). Razvojna i pedagoška primerenost udžbenika Svet oko nas za prvi i drugi razred osnovne škole. U D. Plut (ur.): Kvalitet udžbenika za mlađi školski uzrast (209–228). Beograd: Institut za psihologiju – Filozofski fakultet.
- Lazić, M. (2008). Metodički priručnik iz istorije. Beograd: Društvo istoričara Srbije.
- Perović, M. (1995). Metodika nastave istorije. Beograd: Zavod za udžbenike i nastavna sredstva.
- Pešikan-Avramović, A. (1996). Treba li deci istorija. Beograd: Zavod za udžbenike i nastavna sredstva.
- Pešić, J. (2007). Neki problemi didaktičkog oblikovanja udžbenika Priroda i društvo za treći razred. U D. Plut (ur.): Kvalitet udžbenika za mlađi školski uzrast (229–253). Beograd: Institut za psihologiju.
- Pivaš, M. (2021). Podsticaj razvoja istorijskog mišljenja primenom istorijske karte ‒ metodički pristup i značaj. Metodička teorija i praksa, 2, 152–161.
- Pravilnik o programu nastave i učenja za četvrti razred osnovnog obrazovanja i vaspitanja (2019). Službeni glasnik RS – Prosvetni glasnik, br. 11/2019.