XXI vek – vek usluga i uslužnog prava (2020), str. 59-84
AUTOR(I): Zoran Miladinović
DOI: 10.46793/XXIv-11.059M
SAŽETAK:
Motorna vozila danas nisu više luksuz, ona su sredstvo za zadovoljenje važnih potreba čoveka. Međutim, kao što to biva i sa mnogim drugim stvarima u životu, od upotrebe motornih vozila čovečanstvo nema samo koristi, nego trpi i ogromne štete. Zbog ogromne snage koja je u njima koncentrisana, motorna vozila predstavljaju jednu od većih opasnosti koje danas prete čoveku. Opasnostima su izloženi kako oni koji se prevoze motornim vozilima, tako i lica van vozila, tzv. treća lica. Kako na jednoj strani postoji široka upotreba motornih vozila i velike koristi koje čovek zadovoljava njihovim korišćenjem a na drugoj strani brojne i ogromne štete koje nastaju usled njihove upotrebe, u mnogim oblastima čine se napori da se štetne posledice koje nastaju upotrebom motornih vozila ublaže, s obzirom da se iste ne mogu u potpunosti eliminisati. U oblasti prava raznim merama utiče se na sprečavanje saobraćajnih nezgoda pa samim tim i štetnih posledica. Ipak, imajući u vidu da su štete koje nastaju upotrebom motornih vozila kategorija imovinskog prava, u ovoj oblasti se preduzimaju odgovarajuće mere kako bi se rešilo pitanje ko će, u kojim slučajevima i u kom obimu naknaditi štetu, koja se upotrebom motornog vozila pričini nekom licu. Kao jedan od vrlo efikasnih načina za ublažavanje štetnih posledica koje nastaju upotrebom motornih vozila, razvilo se obavezno osiguranje vlasnika motornih vozila za štete koje se njihovim motornim vozilom pričine trećim licima. Zasnivanje i dejstvo pravnih odnosa iz obaveznog osiguranja za štete od upotrebe motornih vozila sve češće biva uređeno imperativnim zakonskim normama, koje štite kako interese lica koja se u njima pojavljuju, tako i šire društvene interese.
U radu se analiziraju pravni odnosi koji nastaju iz obaveznog osiguranja za štete od motornih vozila, položaj ugovarača osiguranja, odnosno osiguranika kao štetnika i osiguravača koji uz naplatu premije preuzima obavezu da pod zakonom propisanim uslovima naknadi štetu trećim licima koju im pričini njegov osiguranik, kao i položaj trećih oštećenih lica koja najčešće plaćaju cenu tehnološkog napretka.
KLJUČNE REČI:
motorno vozilo, šteta, osiguranje, osiguravač, osiguranik, treća oštećena lica.