INSTITUCIONALNI KVALITET I EKONOMSKI RAST U EVROPSKOJ UNIJI I ZEMLJAMA ZAPADNOG BALKANA

AUTOR(I) / AUTHOR(S): Despotović Danijela , Veselinović Petar , Stevanović Saša

Download Full Pdf   

DOI:  10.46793/6091.173.3.053D

SAŽETAK / ABSTRACT:

Kvalitet institucija predstavlja ključni faktor ekonomskog rasta i evropskih integracija. Ovaj rad empirijski analizira uticaj institucionalnog kvaliteta na ekonomski rast u državama Evropske unije i zemljama Zapadnog Balkana u periodu od 1996 do 2023. godine, koristeći podatke iz baze Worldwide Governance Indicators (WGI) Svetske banke. Analiza obuhvata 27 članica EU, uključujući zemlje koje su se priključile tokom proširenja 2004, 2007. i 2013. godine, kao i Veliku Britaniju, koja je napustila EU 2020. godine. Takođe, u istraživanje su uključene i države Zapadnog Balkana – Albanija, Bosna i Hercegovina, Crna Gora, Severna Makedonija i Srbija – koje se nalaze u različitim fazama procesa evropskih integracija. Metodološki okvir istraživanja zasnovan je na linearnoj i eksponencijalnoj regresionoj analizi, kojom se ispituje međuzavisnost između institucionalnih faktora i rasta BDP-a po glavi stanovnika. Rezultati pokazuju da poboljšanje institucionalnog kvaliteta značajno doprinosi ekonomskom rastu, pri čemu je efekat najizraženiji u državama koje su sprovele intenzivne institucionalne reforme u okviru priprema za članstvo u EU. Iako je pozitivan uticaj institucionalnog kvaliteta prisutan i u najrazvijenijim članicama EU, on je posebno snažan u zemljama koje su se pridružile nakon 2004. godine. Najveći potencijal za ekonomski rast kroz unapređenje institucionalnog kvaliteta identifikovan je u državama Zapadnog Balkana, gde reforme i dalje igraju ključnu ulogu u procesu evropskih integracija.

KLJUČNE REČI / KEYWORDS:

institucionalni kvalitet, ekonomski rast, Evropska unija, proširenje EU, zemlje kandidati, Zapadni Balkan

PROJEKAT / ACKNOWLEDGEMENT:

LITERATURA / REFERENCES:

• Acemoglu, D. (2010). Growth and institutions. In Economic growth(pp. 107-115). London: Palgrave Macmillan UK.
• Acemoglu, D., Johnson, S., & Robinson, J. A. (2005). Institutions as a fundamental cause of long-run growth. Handbook of economic growth, 1, 385-472.
• Balkan Innovation. (n.d.). A pre-accelerator for the western balkans to be developed. https://www.balkaninnovation.com/news/167/a-pre-accelerator-for-the-western-balkans-to-be-developed
• Buterin, V., Olgić Draženović, B., & Jakovac, P. (2018). Institucije kao determinanta ekonomskog rasta–Primjer Hrvatske i odabranih članica EUa. Zbornik Veleučilišta u Rijeci, 6(1), 217-234.
• Filipovic, M., (2006), Importance of institutional development for western Balkan countries, 46th European congress of the Regional Science Association ‘Enlargement, Southern Europe and Mediterranean’, p. 1-11.
• Kovaci, S. (2022). The empirical analysis of the role of institutions in the economic development. Economic and financial analysis of global and national developments, 227-245.
• North, D. C. (1990). Institutions, institutional change and economic performance. Cambridge university press.
• Rodrik, D., Subramanian, A., & Trebbi, F. (2004). Institutions rule: the primacy of institutions over geography and integration in economic development. Journal of economic growth, 9, 131-165.
• Schönfelder, N., & Wagner, H. (2016). Impact of European integration on institutional development. Journal of Economic Integration, 472-530.
• Siyakiya, P., Erdoğdu, M. M., & Akay, E. Ç. (2023). Impact of industrialisation on economic development in selected African and Asian economies: the role of institutional quality and investment climate. SN Business & Economics, 3(12), 211.
• Tomizawa, A., Zhao, L., Bassellier, G., & Ahlstrom, D. (2020). Economic growth, innovation, institutions, and the Great Enrichment. Asia Pacific Journal of Management, 37, 7-31.
• WGI project. (n.d.). The Worldwide Governance Indicators. Retrieved Mart 11, 2025, from http://info.worldbank.org/governance/wgi/#home. World Bank.