SRPSKA OMLADINA I JUGOSLOVENSKA AVANGARDA: O MORFOLOGIJI SUBVERZIVNE PERIODIKE

Serbian Studies Research, br.1, God. XIV (2023) (str. 207-227)

AUTOR(I) / AUTHOR(S): Jelena D. Lalatović

Download Full Pdf   

DOI: 10.46793/SSRXIV1.207L

SAŽETAK / ABSTRACT:

U ovom radu rekonstruiše se značenje pojma omladine na osnovu časopisne i arhivske građe studentskog pokreta u Srbiji i Jugoslaviji u periodu od 1937. do 1968. godine. Ova hronologija uspostavljena je na osnovu analize li- sta Student, jednog od najuticajnijih i najdugotrajnijih omladinskih listova, koji je 1937. godine pokrenuo Ivo Lola Ribar sa saradnicima, a čija je redakcija smenjena u politički vođenom procesu nakon junskih demonstracija 1968. godi- ne. Ona stoga istovremeno predstavlja i hipotezu i rezultat ovog istraživanja. Pored Studenta, i književni časopisi Mlada kultura (1939‒1940) i Mladost (1945‒1952) uzimaju se kao referentne tačke u analizi, budući da sve tri publika- cije predstavljaju glasila reprezentativnih omladinskih i studentskih organi- zacija. Polazeći od pojma omladine i njegovog značenjskog usložnjavanja u kontak- tu s drugim epohalnim pojavama, kao što su, u konkretnom slučaju, avangardizam, komunistički pokret i antifašistička borba, cilj rada jeste da ispita na koji način dijahronijska rekonstrukcija ovog pojma doprinosi određenju žanra omla- dinskog časopisa.

KLJUČNE REČI / KEYWORDS:

omladinska periodika, list Student, časopis Mlada kulutu- ra, časopis Mladost, avangardizam, antifašizam

LITERATURA / REFERENCES:

IZVORI
  • Državni arhiv Srbije, Zbirka Studentski pokret.
LITERATURA
  • Andonovska 2019: Biljana Andonovska, „Budućnost bez budućnosti: prvi ko- munistički časopis za decu”, u: Stanislava Barać i Tijana Tropin (ur.), Časopisi za decu: jugoslovensko nasleđe (1918–1991), Beograd: Institut za književnost i umetnost, 17‒48.
  • Andonovska 2021: Biljana Andonovska, „Avangardno jugoslovenstvo predratne omladine”, u: Biljana Andonovska, Tomislav Brlek i Adrijana Vidić (ur.), Modernizam i avangarda u jugoslovenskom kontekstu, Beograd: Institut za književnost i umetnost, 11‒26.
  • Bogićević 1954: Vojislav Bogićević, Mlada Bosna: pisma i prilozi, Sarajevo: Svjetlost.
  • Blekman 2005: Shane Blackman, “Youth Subcultural Theory: A Critical Engagement with the Concept, its Origins and Politics, from the Chicago School to Postmodernism”, Journal of Youth Studies (London), vol. 8, no. 1, 1‒20.
  • Gilbert 1971: Felix Gilbert. “Intellectual History: Its Aims and Methods”, Historical Studies Today (Washington), vol. 100, no. 1, 80‒97.
  • Damjanović 1971: Milica Damjanović, „Faze razvoja i osnovna obeležja stu- dentskog pokreta na Beogradskom univerzitetu između dva svetska rata”, Tokovi revolucije: zbornik radova Instituta za istoriju radničkog po- kreta Srbije (Beograd), br. 6, 115‒127.
  • Dvoržak 1970: Stanko Dvoržak, Studentski dani, Zagreb: Studentski list.
  • Đilas 1937: Milovan Đilas, „Lik Vladimira Gaćinovića”, u: Pero Slijepčević (prir.), Današnjica i Mlada Bosna: Uloga i značaj Vladimira Gaćinovića, Sarajevo: Biblioteka Vladimir Gaćinović, 13‒17.
  • Živković 2003: Andreja Živković, “Introduction: Balkan Socialist Tradition and the Balkan Federation”, Revolutionary History (London), vol. 8, no. 3, 150‒157.
  • Zrnić 1912: Luka Zrnić, Srpske đačke družine, Beograd: Štamparija Simeon Mirotočivi.
  • Iglton 2005: Terry Eagleton, The Function of Criticism, London: Verso.
  • Jočić 1961: Nada Jočić, „Dva pisma sa Sajmišta”, Bibliotekar: organ Društva bibliotekara NR Srbije, god. 14, br. 5, 385‒389.
  • Janković 1939: Milan Janković, „Sloboda” i „Jugoslavija”: Predratna tajna đačka društva, banjalučki procesi 1914/1915, Beograd: Štamparija Drag. Gregorića.
  • Korigan i Frit 2003: Paul Corrigan and Simon Frith, “The Politics of Youth Culture”, in: Stuart Hall and Tony Jefferson (ed.), Resistance through Rituals. Youth subcultures in post-war Britain, Birmingham: Taylor & Francis e-Library, 231‒243.
  • „Kulturni pregled”: „Kulturni pregled”, Student, god. 1, br. 8, 1937, 8. Lasić 1971: Stanko Lasić, Sukob na književnoj ljevici 1928‒1952, Zagreb: Liber.
  • Lenjin 1974: Vladimir Iljič Lenjin, Šta da se radi?, Beograd: Marksizam i socijalizam. Milinčević 1989: Vaso Milinčević, „Omladinska levica na Velikoj školi 1863–1875”, Ideje i pokreti na Beogradskom univerzitetu od osnivanja do danas: saopštenja i prilozi sa Simpozijuma održanog u Beogradu, 15-17. novembra 1988. godine, Beograd: Centar za marksizam, 59–71.
  • Milisavac 1968: Živan Milisavac, Baština Ujedinjene omladine srpske novoj omladini, Novi Sad – Beograd: Matica srpska – Istorijski institut.
  • Moljković, Ilija, „Slučaj” Student: dokumenti, Beograd: Službeni glasnik. Petričević 1986: Jozo Petričević, Lolo, Zagreb: Globus.
  • Popović 1989: Milutin Popović, Sećanje na revolucionarni studentski po- kret Beogradskog univerziteta u periodu od 1932. do 1938. godine, Prijepo- lje: Mileševo.
  • Prica 1991: Ines Prica, Omladinska potkultura u Beogradu: simbolička prak- sa, Beograd: Etnografski institut SANU.
  • Skerlić 2019: Jovan Skerlić, Omladina i njena književnost: (1848–1871): izu- čavanja o nacionalnom i književnom romantizmu kod Srba. Beograd: Por- taLibris.
  • „Srpsko-Bugarski omladinski kongres”: „Srpsko-Bugarski omladinski kon- gres”, Omladinski glasnik (Sremski Karlovci), god. 1, br. 3, 125.
  • Tasić 2021: Radmila Tasić, Jugoslovenska omladinska periodika između dva svet- ska rata: studija i bibliografija, Beograd: Biblioteka grada Beograda.
  • Trocki 1989, Lav Trocki, Sarajevski atentat: pod Kotorom: kroz Albaniju, Beograd: Hipnos.
  • Tutnjević 1997: Staniša Tutnjević, Časopis kao književni oblik: prilog tipo- logiji književne periodike, Beograd: Institut za književnost i umetnost. Ujević 1966: Tin Ujević, „Uz Spomenicu Vladimira Gaćinovića”, u: Dragutin Tadijanović et al (ur.), Autobiografski spisi. Pisma. Interviewi. Sabrana djela, sv. XIV, Zagreb: Znanje.
  • Halupni 1904: Emil Chalupny, „Češka đačka omladina”, Omladinski glasnik, god. 1, br. 1, 11‒18.
  • Harman 1998: Chris Harman, The Fire Last Time 1968 and After, London: Bookmarks.
  • Hrabak 1952: Bogumil Hrabak, „Periodizacija istorije naprednog studentskog pokreta”, Narodni student, god. 7, br. 11, 2.
  • Šarić 2017: Tatjana Šarić, U vrtlogu komunizma: mladi Hrvatske 1945.–1954, Zagreb: Hrvatski državni arhiv.