AUTOR(I) / AUTHOR(S): Milena M. Stojanović
DOI: 10.46793/LIPAR86.009S
SAŽETAK / ABSTRACT:
U ovom istraživanju analizirano je 30 dvosložnih imenica italijanskog porekla u srpskom jeziku od ukupno 171 dvosložne iz ekscerpirane rečničke građe Rečnika srpskoga jezika Matice srpske sa oznakom ital. Analiza je obavljena putem onlajn-ankete koju su činile tri vrste istraživanja. Prva je bila zasnovana na asocijativnosti gde je praćeno prvih 10 najfrekventnijih asocijata na zadate stimuluse kako bi se došlo do stava o tome kakva je svest srpske lingvokulturne zajednice o njima. U drugoj, želelo se otkriti kako se poredi upotreba dvosložnih imenica italijanskoga porekla u odnosu na sinonime domaćeg porekla, kao i šta subjekti misle o pozajmljenicama uopšte, a u trećem delu ankete od ispitanika se tražio odgovor na auditivni test o tome u kojoj meri su imenice koje su predmet istraživanja prozodijski adaptirane. Cilj je bio da se dozna u kojoj meri su analizirane imenice u vezi sa stereotipima i predrasudama imajući u vidu tesnu vezu jezika, mišljenja i stvarnosti. Rezultati su pokazali da predrasude i stereotipi nisu zastupljeni u većoj meri. Prozodijski, dvosložne imenice pokazale su adaptiranost sistemu srpskog jezika. Prema njima subjekti nemaju predrasuda, ali kod jednog dela nema postakcenatske dužine u modelu kratkouzlazni akcenat + postakcenatska dužina.
KLJUČNE REČI / KEYWORDS:
leksikologija, italijanizmi, prozodija, akcenat italijanizama, reči stranog porekla, lingvokulturologija, kulturološki markirana leksema
LITERATURA / REFERENCES:
- Bugarski 2003: R. Bugarski, Jezici, Beograd: Čigoja.
- Vučenović 2018: N. Vučenović, Italijanizmi u srpskom jeziku i uticaj kulturnih kontakata na jezik, Banja Luka: Filolog, IX, 18, Banja Luka, 304–322.
- Wirzbicka, Goddard 2014: A. Wierzbicka, C. Goddard, Words and Meanings: Lexical Semantics across Domains, Languages, and Cultures, UK: Oxford University Press, 239–243.
- Dragićević 2018: R. Dragićević, Srpska leksika u prošlosti i danas, Novi Sad: Matica srpska.
- Dragićević 2024: R. Dragićević, Leksikološka lingvokulturologija, Novi Sad: Matica srpska.
- Jokanović-Mihajlov 2012: J. Jokanović-Mihajlov, Prozodija i govorna kultura, Beograd: Čigoja štampa.
- Klajn 1998: I. Klajn, Vrste romanizama u savremenom srpskohrvatskom jeziku i putevi njihovog dolaska, Novi Sad: Zbornik Matice srpske za filologiju i lingvistiku, XLI/1, Novi Sad, 69–89.
- Radović Tešić 1991: M. Radović Tešić, Romanizmi u govoru Pive, u: J. R. Bojović (ured.), Durmitorski zbornik [1]: Na izvoru Vukova jezika: (zbornik radova sa Naučnog skupa održanog u Šavniku 7. i 8. jula 1988), Titograd: Istorijski institut SR Crne Gore; Beograd: Stručna knjiga, 49–55.
- Stijović 1996: R. Stijović, Romanizmi u govoru Vasojevića, u: J. Plankoš (ured.), O leksičkim pozajmljenicama : zbornik radova sa Naučnog skupa Strane reči i izrazi u srpskom jeziku, sa osvrtom na isti problem u jezicima nacionalnih manjina, (Gradska biblioteka, Subotica, 18-20. oktobar 1995), Subotica: Gradska biblioteka; Beograd: Institut za srpski jezik Srpske akademije nauka i umetnosti, 277–297.
- Samardžić 2008: M. Samardžić, Nuovi italianismi in serbo, in: Prospettive nello del lessico italiano. Atti del IX Songresso Internazionale di Linguistica e Filologia, Firenze: University Press, 645–649.
- Samardžić 2020: M. Samardžić, Lingue in contatto: un caso di prestigio linguistico, in: Studia universitatis hereditati, 8 (2), 11–21.
- Tešić 2018: A. Tešić, Semantička analiza romanizama iz narodnih govora Crne Gore, Beograd: Naučni sastanak slavista u Vukove dane, 47/1, Beograd, 401–411.
- Tešić 2016: A. Tešić, Romanizmi u narodnim govorima Stare Crne Gore i Brda: doktorska disertacija, Beograd: [A. Tešić].
Izvori
- Bjeletić, Vlajić-Popović, Loma i dr. 2023: M. Bjeletić, J. Vlajić-Popović, A. Loma, S. Petrović, Priručni etimološki rečnik srpskog jezika, tom 1 (A–J), Beograd: Institut za srpski jezik SANU.
- Dragićević, Piper, Stefanović 2011: R. Dragićević, P. Piper, M. Stefanović, Obratni asocijativni rečnik srpskoga jezika (II deo; od reakciji ka stimulusu), Beograd: Beogradska knjiga, Službeni glasnik.
- Klajn, Šipka 2006: I. Klajn, M. Šipka, Veliki rečnik stranih reči i izraza, Novi Sad: Prometej.
- Matasović, Pronk, Ivišić i dr. 2016: R. Matasović, T. Pronk, D. Ivšić, D. Brozović Rončević, Etimološki rječnik hrvatskoga jezika, I svezak (A–Nj), Zagreb: Institut za hrvatski jezik i jezikoslovlje.
- Piper, Dragićević, Stefanović 2005: P. Piper, R. Dragićević, M. Stefanović, Asocijativni rečnik srpskoga jezika (I deo; od stimulusa ka reakciji), Beograd: Beogradska knjiga, Službeni list SCG, Filološki fakultet u Beogradu.
- RSJ: Rečnik srpskoga jezika, Novi Sad: Matica srpska, 2011.
- Skok 1971: P. Skok, Etimologijski rječnik hrvatskoga ili srpskoga jezika, Zagreb: JAZU.
- Snoj 2016: M. Snoj, Slovenski etimološki slovar, Ljubljana: Založba ZRC.
- Ćosić i dr. 2008: P. Ćosić, Rečnik sinonima, Beograd: Kornet.
- Španović 2024: A. Španović, Romanizmi stare Crne Gore i Brda: etimološka studija, Beograd: Institut za srpski jezik SANU.