XXIX kongres DIMK i X kongres SIGP sa Međunarodnim simpozijumom o istraživanjima i primeni savremenih dostignuća u građevinarstvu u oblasti materijala i konstrukcija (2025) [pp. 281-290]
AUTHOR(S) / AUTOR(I): Tea Spasojević-Šantić 
, Milica V. Vasić , Zagorka Radojević
Download Full Pdf 
DOI: 10.46793/29DIMK.281S
ABSTRACT / SAŽETAK:
Deklaracije proizvoda o zaštiti životne sredine (Environmental Product Declarations-EPDs) za blokove od gline i crepove su od suštinske važnosti za postizanje održivosti u građevinskoj industriji. Ocenjivanje životnog ciklusa (Life Cycle Assessment-LCA) ovih proizvoda obuhvata sve faze njihovog životnog ciklusa, pružajući informacije o njihovom uticaju na životnu sredinu. Ispunjavanje zahteva i smernica standarda EN 15804, opštih programskih uputstava (General Programme Instructions-GPI) za Međunarodni EPD Sistem (International EPD System) i pravila za kategorizaciju proizvoda (Product Category Rules-PCR) za opekarske proizvode osigurava validnost i uporedivost EPD deklaracija. Upotrebom naprednih alata u specijalizovanom programu kao što je „One Click LCA“, deo platforme EPD Hub (Irska), unapređuje se proces kreiranja EPD deklaracija za građevinske proizvode od gline.
KEYWORDS / KLJUČNE REČI:
Deklaracije proizvoda o zaštiti životne sredine (EPDs), blokovi od gline, crepovi od gline, ocenjivanje životnog ciklusa proizvoda (LCA), održiva gradnja, EN 15804
ACKNOWLEDGEMENT / PROJEKAT:
Zahvaljujemo se Ministarstvu nauke, tehnološkog razvoja i inovacija Republike Srbije na pomoći i podršci koju nam pruža za sprovođenje istraživačkog rada (Ugovor br. 451-03-136/2025-03/200012).
REFERENCES / LITERATURA:
- SRPS ISO 14025:2007 (identičan sa EN ISO 14025:2010) – Oznake i deklaracije o zaštiti životne sredine – Deklaracija o zaštiti životne sredine tipa III – Principi i procedure.
- SRPS ISO 14040:2008 (identičan sa EN ISO 14040:2006/ A1:2020) – Upravljanje zaštitom životne sredine – Ocenjivanje životnog ciklusa – Principi i okvir.
- SRPS ISO 14044:2009 (identičan sa EN ISO 14044:2006/A2:2020) – Upravljanje zaštitom životne sredine – Ocenjivanje životnog ciklusa – Zahtevi i uputstva za primenu.
- SRPS EN 15804:2020 (identičan sa EN 15804:2012+A1:2013) – Održivost objekata – Deklaracije proizvoda o zaštiti životne sredine – Osnovna pravila za kategorizaciju građevinskih proizvoda.
- SRPS EN 15804:2020 (identičan sa EN 15804:2012+A2:2019) – Održivost objekata – Deklaracije proizvoda o zaštiti životne sredine – Osnovna pravila za kategorizaciju građevinskih proizvoda.
- Pravila za kategoriju proizvoda (PCR) za građevinske proizvode i građevinske usluge – PCR 2019:14, verzija 1.3.4. (20.06.2025.) – Podkategorija – PCR-D Cigle, blokovi, crepovi, tvrde ploče na bazi gline i silikatne zemlje.
- Tiles & Bricks Europe – Međunarodni dokument sa smernicama za izradu PCR za građevinske proizvode od gline (2020).
- Z.Radojević, A.Terzić, T.Spasojević-Šantić, B.Ilić, B.Bojović (2024). Ekološki apsekti proizvodnje građevinskih materijala ocenjivanje životnog ciklusa proizvoda i izdavanje dozvola za emisiju gasova sa efektom staklene bašte, https://doi.org/10.46793/DIIMK24.116ZR, Naučni skup: Aktuelni trendovi u oblasti građevinskih materijala i konstrukcija, Beograd, Zbornik radova, ISBN 978-86-87615-12-0, Pregledni rad, str.116-130.
- Deklaracija proizvoda o zaštiti životne sredine prema SRPS ISO 14025:2007 i SRPS 15804:2020 za crepove i fazonske komade od gline (2023). EPD-IMS-2023-03-EN, Institut IMS a.d. Beograd, Republika Srbija.
- Deklaracija proizvoda o zaštiti životne sredine prema SRPS ISO 14025:2007 i SRPS 15804:2020 za za elemente za zidanje od gline-grupa proizvoda-blokovi od gline i fasadna opeka od gline (2022). EPD-IMS-2022-01-EN, Institut IMS a.d. Beograd, Republika Srbija.
- The International EPD® System, Sweden, dostupno na: www.environdec.com
- https://lca-software.org/
- ECO platform, dostupno na: https://www.eco-platform.org/home.html
- European Commission (EC) dostupno na: https://commission.europa.eu/index_en