Energija, ekonomija, ekologija, 2, XXVII (2025) (50-58)
АУТОР(И) / AUTHOR(S): Tina DAŠIĆ, Ljubodrag SAVIĆ, Miloš STANIĆ, Andrijana TODOROVIĆ, Marija MILIĆ, Milan TUMARA
DOI: 10.46793/EEE25-2.50D
САЖЕТАК / ABSTRACT:
Porast udela intermitentnih izvora energije (posebno solarnih i vetroelektrana), nameće potrebu za efikasnim skladištenjem energije radi stabilizacije elektroenergetskog sistema. Najznačajniji kapaciteti za tu namenu su reverzibilne hidroelektrane (RHE). U radu je predstavljena nova metodologija za identifikaciju perspektivnih lokacija RHE i pumpno akumulacionih postrojenja pri postojećim hidroelektranama (PAP) – SMART-PSH (Site Mapping And Ranking Technique for Pumped Storage Hydropower plants). Metodologija se zasniva na kombinaciji automatizovanog pretraživanja prostora korišćenjem GIS alata, ekspertske analize lokacija i višekriterijumskog rangiranja potencijalnih sistema. Za izbor perspektivnih RHE i PAP koriste se prostorni odnosi (denivelacija i rastojanje) između akumulacija, hidrološke karakteristike vodotoka i morfološke karakteristike akumulacionih prostora. Pored ovih parametara, značajan uticaj na ocenu kvaliteta tih sistema imaju geološke karakteristike sredine, potencijalni uticaji na životnu sredinu, stanovništvo, kulturno-istorijsko nasleđe, infrastrukturu i privredu, kao i blizina saobraćajne i prenosne elektroenergetske mreže i drugi faktori. Rangiranje potencijalnih RHE i PAP vrši se na osnovu velikog broja kriterijuma sa različitim nivoima značajnosti (težinskim koeficijentima).
КЉУЧНЕ РЕЧИ / KEYWORDS:
reverzibilne hidroelektrane, GIS alati, prostorne analize, hidrološke analize, višekriterijumsko rangiranje
ПРОЈЕКАТ / ACKNOWLEDGEMENT:
ЛИТЕРАТУРА / REFERENCES:
- Worku, Y.M. Recent Advances in Energy Storage Systems for Renewable Source Grid Integration: A Comprehensive Review, Sustainability, 14, No. 10, pp. 5985, 2022. https://doi.org/10.3390/su14105985
- Jimenez Capilla, J.A., Aran Carrion, J., Alameda-Hernandez E. Optimal site selection for upper reservoirs in pump-back systems, using geographical information systems and multicriteria analysis, Renewable Energy, Vol. 86, 429-440, 2016. https://doi.org/10.1016/j.renene.2015.08.035
- Niall, F., Lacal Arántegui, R., McKeogh, E., Leahy, P. A GIS-based model to calculate the potential for transforming conventional hydropower schemes and non-hydro reservoirs to pumped hydropower schemes, Energy, Vol. 41, No. 1, pp. 483-490, 2012. https://doi.org/10.1016/j.energy.2012.02.044
- Hany, A., Mohamed, M., Saleh, S. A GIS model for exploring the water pumped storage locations using remote sensing data, The Egyptian Journal of Remote Sensing and Space Sciences, Vol. 24, No. 3, Part 2, 515-523, 2021. https://doi.org/10.1016/j.ejrs.2021.09.006
- Hassan, A., Shamsai, A. Preliminary Site Selection of Pumped Storage Hydropower Plants – A GIS-based approach, Amirkabir, Journal of Science and Technology, Vol. 41, 2, Serial number 2, pp. 25-32, 2009. https://doi.org/10.22060/miscj.2009.237
- Xu, L., Wang, S. A GIS-based assessment of Tibet’s potential for pumped hydropower energy Storage, Renewable and Sustainable Energy Reviews, 69, pp. 1045-1054, 2017. https://doi.org/10.1016/j.rser.2016.09.089
- Bin, L., Stocks, M., Blakers, A., Anderson K. Geographic information system (GIS) algorithms to locate prospective sites for short-term off-river pumped hydro energy storage, Applied Energy, 222, pp. 300-312, 2018. https://doi.org/10.1016/j.apenergy.2018.03.177
- Vodoprivredna osnova Republike Srbije: Hidrometeorološke podloge, Institut za vodoprivredu “Jaroslav Černi” i Republički hidrometeorološki zavod Srbije, 2009.
- Stanić, M., Todorović, A., Vasilić, Ž., Plavšić, J. Extreme flood reconstruction by using the 3DNet platform for hydrological modelling, Journal of Hydroinformatics, Vol. 20, No. 4, pp. 766-783, https://doi.org/10.2166/hydro.2017.050
- Vodoprivredna osnova Republike Srbije, Institut za vodoprivredu “Jaroslav Černi”, Beograd, 2001.
- Strategija upravljanja vodama na teritoriji Republike Srbije do2034. godine, https://www.paragraf.rs/propisi/strategija-upravljanja-vodama-u-srbiji-do-2034.html [pristupljeno 17.12.2024]
- Idejni projekat i studija opravdanosti HE Bela Glava u sastavu sistema HE na Ibru, Institut za vodoprivredu “Jaroslav Černi”, Beograd, 2012.
- Studija unapređenja zaštite od voda u slivu reke Kolubare, Institut za vodoprivredu “Jaroslav Černi”, Beograd, 2016.
- Opricović, S. Optimizacija sistema, Građevinski fakultet Univerziteta u Beogradu, Beograd, 1992.