Sveti Sava 1175-2025 (2025) (14-63 str.)
AUTOR(I) / AUTHOR(S):Srboljub D. Ubiparipović
Download Full Pdf 
DOI: https://doi.org/10.46793/850SSava.014U
SAŽETAK / ABSTRACT:
Autor proučava u radu teleturgijske i istorijske aspekte bogoslužbenog načina postojanja pravoslavnih Srba, u razdoblju od VII pa sve do prve četiri decenije XIII stoleća. Sagledavajući najpre vreme i liturgiološke okolnosti njihove hristijanizacije zajedno sa drugim slovenskim narodima u vreme romejskog cara Iraklija (610–641), kao i tokom ravnoapostolne misije Svete braće Kirila i Metodija u Moravskoj i Panoniji sredinom i tokom druge polovine IX veka, izveden je zaključak da se takva delatnost odvijala pod dominantnim uticajem rimskog liturgijskog tipa na glagoljici. Posle prelaska njihovih učenika na duhovni prostor Bugarske crkve i potonjih događaja zaključno sa 1020. godinom, naredna faza ucrkvenjenja pravoslavnih Srba sprovedena je u delo shodno vizantijskom liturgijskom tipu. Novi stadijum uređenja liturgijskog života pravoslavnih Srba uslediće blagodareći sveobuhvatnom prevodilačkom pregalaštvu Svetog arhiepiskopa Save I i njegovih učenika na Svetoj Gori, što će na presudan način omogućiti razvoj pisanog bogoslužbenog nasleđa na slovenskom jeziku srpskoslovenske redakcije, ispisanog ćiriličnim pismom. Savin redaktorski pečat je u tom pogledu neosporan i dokazan ne samo na primerima Hilandarskog, Studeničkog i Karejskog tipika, te Ustava za držanje Psaltira, već povrh svega na polju uvođenja u upotrebu Psaltira s posledovanjem i ugrađivanja nekoliko dragocenih liturgioloških elemenata u Zakonopravilo ili Nomokanon. Odgovarajući doprinos Svetog arhiepiskopa prepoznat je u dotičnom kontekstu i u hagiografskom opisu Savinog boravka u Egiptu, tokom njegovog drugog putovanja na Istok.
KLJUČNE REČI / KEYWORDS:
bogoslužbeni život, pravoslavni Srbi, Sveti Kirilo i Metodije, Sveti Sava, tipik
PROJEKAT / ACKNOWLEDGEMENT:
LITERATURA / REFERENCES:
