AUTOR(I): Bojan Urdarević
Download Full Pdf 
DOI: 10.46793/XXIv-13.157U
SAŽETAK:
Upotreba informaciono-komunikacionih tehnologija dovodi do pojave novih zanimanja i profesija, ali i do izmeštanja fokusa poslodavca sa standardnog radnog odnosa na druge, atipične forme rada. Ovakva digitalizacija rada utiče na povećanje efikasnosti i lakše obavljanje tih poslova, ali i dovodi do prekarizacije rada i zanačajno težeg načina ostvarivanja prava po osnovu rada.
Posebnu pažnju istraživača zaokupljaju platformski radnici koji se nalaze u značajno težem položaju od ostalih radnika, s obzirom na činjenicu da njihov radnopravni status nije prepoznat i zaštićen posebnim zakonom, te da se oni, u ovom trenutku smatraju preduzetnicima koji samostalno pružaju usluge na tržištu, iako u obavljanju svog rada nisu u potpunosti samostalni.
Kako izostaju konkretni izvori prava kojima se uređuje radnopravni položaj platformskih radnika, ključnu ulogu u ostvarivanju i zaštiti njihovih prava po osnovu rada imaju sudovi. U ambijentu odsustva odgovarajućih pravnih normi, zadatak suda nije nimalo jednostavan i stoga se često nacionalni sudovi država članica Evropske unije obraćaju Evropskom sudu pravde. Iz tog razloga u ovom radu autor će obraditi nekoliko značajnih presuda Evropskog suda pravde koje se tiču platformskih radnika i koje pokazuju svu složenost predmetne materije.
KLJUČNE REČI:
platformski radnici, digitalne platforme, subordinacija, sudska praksa.
LITERATURA:
- Alonso, A., Assesing the employment status of digital platform workers: renewed approach, new indicators and recent judgments, XIII European Regional Congress of the International Society for Labour and Social Security Law – Work in a Digital Era: Legal Challenges, 2-4 September 2020, Lisabon.
- Anđelković, B., Šapić, J., Skočajić, M.., GIG ekonomija u Srbiji: ko su digitalni radnici i radnice iz Srbije i zašto rade na globalnim platformama, Beograd, 2019.
- Božičić, D., Digitalne platforme i njihov uticaj na odnose povodom digitalnog rada, Zbornik Pravnog fakulteta u Novom Sadu, br. 1/2020.
- Božičić, D., Radnopravni status platformskih radnika iz ugla sudske prakse, Časopis za teoriju i praksu radnog i socijalnog prava, br. 2/2022.
- Branković, S., Veštačka inteligencija i društvo,Srpska politička misao, vol.56, br. 2/2017.
- Butković, H., Vodič za radnike u digitalnoj ekonomiji Hrvatske, Zagreb, 2019.
- Grubešić, I., Redefinisanje pojma radnika u uslovima rada na online platformama, Zbornik radova: Sloboda pružanja usluga i pravna sigurnost, Kragujevac, 2019.
- European Commission, Study to gather evidence on the working conditions of platform workers, final report, Luxembourg, 2020;
- Jašarević, S., Uticaj digitalizacije na radne odnose, Zbornik Pravnog fakulteta u Novom Sadu, vol. 50 br. 4/2016.
- Kovačević, LJ., Predvidljivost uslova rada kao pretpostavka delotvornog ostvarivanja radnih prava: osvrt na Direktivu (EU) 2019/1152, Zbornik radova Pravnog fakulteta u Novom Sadu, br. 4/2020,
- Kovačević, LJ., Zasnivanje radnog odnosa, Beograd, 2021.
- Prassl, J, Risak, M., Uber, Taskrabbit, And Co.: Platforms As Employers? Rethinking The Legal Analysis Of Crowdwork, Comparative Labor Law & Policy Journal, No. 3/2016;
- Reljanović, M., Misailović, J., Radnopravni položaj digitalnih radnika – iskustva evropskih zemalja Strani pravni život, god. LXV, br. 3/2021.
- Urdarević, B., Radulović, Z., Globalizacija i koncept socijalnih prava, Srpska politička misao, vol. 35, br. 1/2012.
- Urdarević, B., Antić, A., Rad preko platformi i novi oblici rada u digitalnoj ekonomiji, Srpska politička misao, br. 2/2021.
- Urdarević, B., Pružanje usluga putem masovnog rada (Crowdwork) Zbornik radova: Usluge i vladavina prava: Kragujevac, 2021.
- Urdarević B., Pružanje usluga putem informaciono-komunikacionih tehnologija, Zbornik radova: XXI vek – vek usluga i uslužnog prava, knj. 12, Kragujevac, 2021.