АУТОР(И): Goran Rimac, Ilija Batas Bjelić
Е-АДРЕСА: goran.rimac@vojvodina.gov.rs
Download Full Pdf 
DOI: 10.46793/EEE22-3.72R
САЖЕТАК:
Imajući u vidu pogoršavanje uslova za poljoprivrednu proizvodnju usled klimatskih promena, sve je više činilaca koji opravdavaju primenu agro-fotonaponskih (Engl. agrivoltaic) sistema. Ovi sistemi omogućavaju inovativno, efikasno i isplativo rešenje za istovremeno odvijanje održive poljoprivredne proizvodnje i proizvodnje obnovljive energije. Sem toga, povećavaju iskorišćenost zemljišta sinergijom poljoprivredne infrastrukture sa fotonaponskom, što ruralne zajednice čini konkurentnijim i održivijim. Na ovaj način farmeri imaju priliku da razviju nov izvor prihoda bez napuštanja poljoprivredne proizvodnje.
Instalisani direktno iznad poljoprivrednih kultura, solarni paneli štite biljke od prekomerne osunčanosti, toplote, održavaju vlažnost zemljišta, štite od grada i mraza i omogućavaju stabilan prinos uz istovremenu proizvodnju električne energije.
Benefiti koje pruža primena agro-fotonaponskih sistema se mogu povećati zahvaljujući digitalnim rešenjima koja se prilagođavaju potrebama useva optimizovanjem nivoa senčenja ili vlažnosti zemljišta u odnosu na proizvodnju električne energije. Solarna energija se može iskoristiti za pogon pumpi za navodnjavanje zamenjujući dizel generatore, kao i za procese prerade poljoprivrednih proizvoda, odnosno napajanje opreme i voznog parka na imanjima. Individualni poljoprivredni proizvođači kao i zadruge mogu imati koristi od primene ovih sistema s obzirom da dosadašnja iskustva govore o povećanju prihoda farmi od preko 30%. Tehnička i ekonomska izvodljivost ovih projekata je dokazana u mnogim zemljama, a nedostatak odgovarajućeg regulatornog okvira je verovatno najveća prepreka za iskoristivost njihovih potencijala. Investicije u ove projekte su veće u poređenju sa konvencionalnim fotonaponskom sistemima postavljenim na zemlji, pa je u ovom momentu potrebno osmisliti i primeniti određene mere podrške do postizanja pozitivnih ekonomskih efekata u Republici Srbiji (AP Vojvodini). Uzimajući u obzir klimatske prilike na području Srbije (AP Vojvodine), kao i kulture koje se uzgajaju, potrebno je ispitati mogućnost primene ovih sistema prvenstveno kod povrtarskih i voćarskih kultura.
КЉУЧНЕ РЕЧИ:
agro-fotonaponski sistemi, poljoprivredna proizvodnja, proizvodnja električne energije
ЛИТЕРАТУРА:
- Weselek, A., Ehmann, A., Zikeli, S., Lewandowski, I., Schindele, S., Hogy, P. Agrophotovoltaic systems, challenges and opportunities. A review, Agronomy for Sustainable Development, Vol. 39, No. 35, 2019. https://doi.org/10.1007/s13593-019-0581-3
- Cho, J., Park, S.M. A Reum Park, On Chan Lee and alt. Case Report: Application of Photovoltaic System for Agriculture: A Study on the Relationship between Power Generation and Farming for the Improvement of Photovoltaic Applications in Agriculture, Energies, Vol. 13, No. 18, pp. 4815, 2020. https://doi.org/10.3390/en13184815
- Schindele, S., Trommsdorff, M., Schlaak, A., Obergfell, T. and alt. Implementation of agrophotovoltaics: Techno-economic analysis of the price-performance ratio and its policy implications, Applied Energy, 265, pp. 114737, 2020. https://doi.org/10.1016/j.apenergy.2020.114737
- I mini report di Qualenergia.it: Una introduzione all’agrivoltaico, https://www.qualenergia.it/articoli/mini-report-di-qualenergia-it- introduzione-agrivoltaico/ [pristupljeno 15. 04.2022]
- German Institute for Standardisation, DIN SPEC 91434:2021-05 Agri- photovoltaic systems-Requirements for primary agricultural use,
- Fraunhofer Institute for Solar Energy Systems ISE, Freiburg, Germany: Agrivoltaics: Opportunities for agriculture and the energy transition, Agrivoltaics: Opportunities for Agriculture and the Energy Transition – Fraunhofer ISE [pristupljeno 15.04.2022]
- Solar Power Europe, AGRI-PV: How solar enables the clean energy transition in rural areas, https://now.solar/2021/04/13/agri-pv-how- solar-enables-the-clean-energy-transition-in-rural-areas/ [pristupljeno 15.04.2022]
- Solar Power Europe, Agrisolar Best Practices Guidelines, 2021. https://www.pveurope.eu/solar-modules/solarpower-europe-agrisolar-best- practice-guidelines-released [pristupljeno 15. 04.2022]