XXI vek – Usluge i prava korisnika (2019) str. 245-283
AUTOR(I): Milan Rapajić
DOI: 10.46793/XXIv-10.245R
SAŽETAK:
U ovom radu, autor piše o poslovima državne uprave Republike Srbije koji su brojni i heterogeni i ne mogu biti podvedeni pod jedan pravni režim. Pažnja je prvo obraćena na rešenja Zakona o državnoj upravi iz 1992. godine koji je morao da sledi rešenja Ustava iz 1990. Naime Ustavom iz 1990. godine su navedeni poslovi državne uprave. To znači da nisu samo navedeni vršioci uprave kao u Ustavu iz 2006. godine. Zakon iz 1992. godine je „zanimljiv“ i zbog dužine njegove primene u pogledu odredbi o inspekcijskom nadzoru, koje su se primenjivale pune 24 godine iz razloga što nije postojao sistemski zakon za ovu oblast. Odredbe o inspekcijskom nadzoru u Zakonu o državnoj upravi iz 1992. godine su u međuvremenu postale anahrone i bilo je potrebno i pre doneti celoviti Zakon o inspekcijskom nadzoru. Ne samo iz tih razloga prikazani su poslovi i zadaci državne uprave po Zakonu o državnoj upravi iz 1992. uz teorijske stavove iz tog vremena.
Zakon o državnoj upravi iz 2005. godine u pravni poredak Srbije uvodi sedam grupa i zadataka državne uprave, i to: 1) učestvovanje u oblikovanju politike Vlade; 2) praćenje stanja; 3) izvršavanje zakona, drugih propisa i opštih akata; 4) inspekcijski nadzor; 5) staranje o javnim službama; 6) razvojni poslovi i 7) ostali stručni poslovi. Ovi poslovi mogu biti dalje razvrstani na upravne i neupravne.
Ukazano je da se u Zakonu o državnoj upravi iz 2005. godine ne spominje upravni nadzor, što nikako ne može da navede na zaključak da se u pravnom poretku Republike Srbije ne vrši ovaj posao državne uprave. Zakon iz 2005. reguliše samo inspekcijski nadzor kao posebnu vrstu nadzora koju vrše organi državne uprave u odnosu na druge subjekte. Predmet inspekcijskog nadzora je zakonitost rada i postupanja fizičkih ili pravnih lica, a vrši se neposrednim uvidom.
Osvrt u članku je izvršen na inspekcijski nadzor. Preciznije rečeno pažnja je obraćena na razloge za donošenje Zakona o inspekcijskom nadzoru iz 2015. godine i osnovne karakteristike inspekcijskog nadzora.
Na kraju rada skreće se pažnja na uvođenje „prikrivene kupovine“ u srpski pozitivno-pravni sistem inspekcijskog nadzora na osnovu Zakona o izmenama i dopunama Zakona o inspekcijskom nadzoru iz 2018. godine. Između ostalog i u završnim razmatranjima je ukazano da je „prikrivena kupovina“poseban inspekcijski metod i dokazno sredstvo. Izražava se stav da će ovaj specifičan metod inspekcijskog nadzora pospešiti poštenu tržišnu utakmicu i biti jedno od sredstava u rukama državne uprave na suzbijanju sive ekonomije.
KLJUČNE REČI:
poslovi republičke uprave; Zakon o državnoj upravi iz 1992.godine; Zakon o državnoj upravi iz 2005; inspekcijski nadzor; Zakon o inspekcijskom nadzoru iz 2015. godine; prikrivena kupovina.