VOJNI ZAROBLJENICI ALEKSINAČKOG POMORAVLJA U DRUGOM SVETSKOM RATU (1941‒1945)

Zbornik radova „Aleksinac : 190 godina u slobodi od oslobođenja 1833. do naših dana“, 2025 (str. 401-429)

AUTHOR(S) / AUTOR(I): AleksandarDinčić

 

Download Full Pdf   

DOI: 10.46793/Aleksinac190.401D

ABSTRACT / SAŽETAK:

Pitanje ratnih zarobljenika vojske nekadašnje Kraljevine Jugoslavije prvi put se ozbiljno postavilo, ujedno i razmatralo prilikom zahteva Savezne Republike Jugoslavije Nemačkoj za novčano obeštećenje na ime svih lica koja su Drugi svetski rat provela u zarobljeničkim ili internirskim logorima. U periodu socijalističke Jugoslavije (1945-1992), istorijski pristup ovom problemu nije bio zadovoljavajući. Ratni zarobljenici su vrlo fragmentarno obrađivani u lokalnim monografijama, objavljenim ili većinom neobjavljenim hronikama sela i skoro vrlo retko u štampi ili pak na filmu.

Osim odvođenja u zarobljeničke logore nakon Aprilskog rata, zarobljenički transporti nastavljaju se i za vreme neprijateljske okupacije. Uglavnom se radilo o vojnim obveznicima, prethodno hapšenim u vojnim i policijskim akcijama ili zarobljenim prilikom ili nakon borbenih okršaja. Rad obrađuje ratne zarobljenike sa teritorije nekadašnjeg Aleksinačkog i Moravskog sreza (Aleksinačkog Pomoravlja) i napisan je na osnovu objavljene literature, neobjavljene dokumentacije Crvenog krsta Srbije, organizacije Crvenog krsta u Nišu, Sreskog odbora Crvenog krsta u Aleksincu i dokumentacije koja se čuva u arhivima u Nišu i Beogradu.

KEYWORDS / KLJUČNE REČI:

Aleksinačko Pomoravlje, Aleksinac, Žitkovac, Nemci, Bugari, Crveni krst, ratni zarobljenici, logori

REFERENCES / LITERATURA

  • Dinčić Aleksandar, „Aleksinačko Pomoravlje u ratu i okupaciji (1941‒1944)”, AleksinaciPomoravljeuprošlosti-zbornikradovasanaučnog skupa održanog 3. septembra 2021. godine u Aleksincu, Aleksinac, 281–327.
  • Žikić Milena, Janković Boban, priredili: Niš u listu Novo Vreme 1941‒1944, Niš 2014.
  • Žikić Miloš, „Timočka divizija u Aprilskom ratu 1941”, Vojno-istorijski glasnik, 1/2016, Beograd.
  • Lazić Božidar, priredio, Svedočenje o ratnim vojnim zarobljenicima Kraljevine Jugoslavije u Drugom svetskom ratu 1941‒1945: zbirka tekstova i dokumenata o ratnoj šteti i obeštećenjima ratnih vojnih zarobljenika Vojske, Mornarice i Vazduhoplovstva Kraljevine Jugoslavije, Beograd 1998.
  • Milovanović Miroslav, NemačkikoncentracionilogornaCrvenomkrstu u Nišu i streljanja na Bubnju, Niš–Beograd 1983.
  • Milojević Mića, Milojević Milan, Stevanović Zoran, Petrović Milan, Stradanje naroda Aleksinačkog Pomoravlja od 1941. do 1945. godine, Aleksinac 2022.
  • Nikezić Aleksandar,„Potpukovnik Živko L. Otašević”, Karadžić, časopis za istoriju, etnologiju, arheologiju i umetnost nova serija, 3/2011, Aleksinac 2011.
  • Nikolov Ivan, „Po voйnata na Balkanitъ vъ 1941 god”, Voenna biblio- teka, 117/42, Sofiя 1942.
  • Borković Mladen, Kontrarevolucija u Srbiji (Kvislinška uprava 1941‒1944), knjiga 1 (1941–1942), Beograd 1979.
  • Drainac Rade, Crni dani, Beograd 1963.
  • Mai Uwe, KriegsgefangeninBrandenburg(StalagIIIinLuckenwalde1939‒1945), Berlin 1980.
  • Micković Evica, Radojčić Milena, priredile: LogorBanjica/logoraši1941‒1944, knjiga 2, Beograd 2009.
  • Terzić Velimir, Slom Kraljevine Jugoslavije 1941 (uzroci i posledice poraza), knjiga 2, Beograd‒Ljubljana‒Titograd 1983.