STEFAN PRVOVENČANI: PRVI SRPSKI KRALJ I DRUGI SRPSKI BIOGRAF U RECEPTIVNOJ MISLI XX VEKA

Uzdanica XX 1 (2023), (str. 21-32)

AUTOR(I): Anka Ž. Simić

E-ADRESA: anka.simic@filum.kg.ac.rs

Download Full Pdf 

DOI: 10.46793/Uzdanica20.1.021S

SAŽETAK:

U naučnoj misli tokom XX veka posebna pažnja posvećena je srpskim biografijama, kao najvažnijoj grupi naše stare književnosti. Književno delo prvog srpskog kralja i drugog srpskog biografa sameravano je u kritičkoj misli XX veka. Lik kraljev, kao i sliku njegovog stvaralaštva uspostavljamo na ravni dijalektičkog jedinstva među kritičarima koji su se bavili kraljevim životom i delom, od Pavla Popovića koji za predmet svog interesovanja ima jedino kraljev Život Svetog Simeona, preko Đorđa Trifunovića i Dimitrija Bogdanovića koji pronalaze i analiziraju i kraljeve pravne tekstove, uz pokretanje žanrovskih, poetičkih, biografskih i drugih elemenata u opisu književnosti, do Milana Kašanina koji uočava ideološku obojenost Stefanovog opisa očevog života

KLJUČNE REČI:

Stefan Prvovenčani, stare srpske biografije, književnost, recepcija.

LITERATURA:

IZVORI
  • Stefan Prvovenčani (1970): Stefan Prvovenčani, Život Stefana Nemanje, Stara srpska književnost, I, predgovor, izbor i redakcija Dragoljub Pavlović, Novi Sad: Matica srpska, Beograd: Srpska književna zadruga, 73‒117.
  • Stefan Prvovenčani (1988): Stefan Prvovenčani, Sabrani spisi, priredila Ljiljana Juhas-Georgievska, Beograd: Prosveta, Srpska književna zadruga.
  • Stefan Prvovenčani, Domentijan, Teodosije (2012): Stefan Prvovenčani, Domentijan, Teodosije, Antologijska edicija Deset vekova srpske književnosti, knj. 2, priredila Ljiljana Juhas-Georgievska, Novi Sad: Izdavački centar Matice srp- ske.
LITERATURA
  • Anđelković (2020): M. Anđelković, Intertekstualne veze Savinog Žitija Svetog Simeona i I i II Hilandarske povelje, u: V. Puzović, V. Tatalović (ur.), Zbor- nik radova sa međunarodnog naučnog skupa „Osam vekova autokefalije Srpske Pra- voslavne Crkve (1219‒2019): istorijsko, bogoslovsko i kulturno nasleđeˮ, Beograd: Pravoslavni bogoslovski fakultet Univerziteta u Beogradu, Sveti Arhijerejski Sinod Srpske Pravoslavne Crkve, 229‒237.
  • Bogdanović (1975): D. Bogdanović, Stare srpske biografije, izbor i predgo- vor Dimitrije Bogdanović, Beograd: Prosveta.
  • Bogdanović (1978): D. Bogdanović, Razvoj žanrova u srpskoj književnosti XIII veka, Bogoslovlje, 22(37), sv. 1/2, Beograd: Bogoslovski fakultet Srpske pravo- slavne crkve, 67‒74.
  • Bogdanović (1991): D. Bogdanović, Istorija stare srpske književnosti, dru- go izdanje, Beograd: Srpska književna zadruga.
  • Bogdanović (1998): D. Bogdanović, Studije iz srpske srednjovekovne književ- nosti, Beograd: Srpska književna zadruga.
  • Bojović (2006): D. Bojović, Starozavetni obraz krsta, Crkvene studije, god. 3, br. 3, Niš: Centar za crkvene studije, 199‒212.
  • Deretić (1996): J. Deretić, Književnost epohe Nemanjića, u: Istorija srpske književnosti, Beograd: Trebnik, 53‒62.
  • Jaus (1978): H. R. Jaus, Estetika recepcije, izbor studija, prevela Drinka Gojković, predgovor Zoran Konstantinović, Beograd: Nolit.
  • Juhas-Georgievska (1988): LJ. Juhas-Georgievska, Sabrani spisi, Stefan Pr- vovenčani, Stara srpska književnost, knjiga treća, Beograd: Srpska književna zadruga, Prosveta, 9‒53.
  • Juhas-Georgievska (2017): LJ. Juhas-Georgievska, Sabrana dela, Stefan Prvo- venčani, predgovor, prevod dela i komentari Ljiljana Juhas-Georgievska, izdanje na srpskoslovenskom Tomislav Jovanović, Beograd: Srpska književna zadruga.
  • Kašanin (2002): M. Kašanin, Srpska književnost u srednjem veku, Beograd: Zavod za udžbenike i nastavna sredstva.
  • Kašanin (2014): M. Kašanin, Gradovi i dvorci u srednjovekovnoj Srbiji, Beo- grad: Narodni muzej.
  • Marinković (1996): R. Marinković, Pisah i potpisah, Beograd: Nolit. Marinković (1998): R. Marinković, Svetorodna gospoda srpska, Beograd: Društvo za srpski jezik i književnost.
  • Popović (1999): P. Popović, Pregled srpske književnosti, priredio akade- mik Miroslav Pantić, Beograd: Zavod za udžbenike i nastavna sredstva.
  • Popović (2001): P. Popović, Stara srpska književnost, Sabrana dela, knji- ga II, priredila prof. dr Radmila Marinković, Beograd: Zavod za udžbenike i na- stavna sredstva.
  • Popović (2002): P. Popović, Književna kritika – književna istoriografi- ja, Sabrana dela, knjiga X, priredio akademik Miroslav Pantić, Beograd: Zavod za udžbenike i nastavna sredstva.
  • Radojičić (1963): Đ. Sp. Radojičić, Tvorci i dela stare srpske književno- sti, Titograd: Grafički zavod.
  • Ređep (2008): J. Ređep, Stefan Prvovenčani, Stare srpske biografije, Novi Sad: Prometej, 17‒21.
  • Sveti Sava (2022): Sveti Sava, Žitije Svetog Simeona, priređivanje, pre- vod sa srpskoslovenskog i komentari Maja Anđelković, prevod sa srpskog na poljski Aleksandar Naumov, urednici Maja Anđelković, Tihon Rakićević, 2. izmenjeno i dopunjeno izdanje, Studenica: Manastir Studenica, Kraljevo: ADM Grafika.
  • Trifunović (1967): Đ. Trifunović, Stara srpska književnost, Beograd „Jugoslavija”.
  • Trifunović (1972): Đ. Trifunović, Značajnije pojave i pisci u staroj srp- skoj književnosti, Stara književnost, priredio Đorđe Trifunović, 2. izdanje, Beo- grad: Nolit, 11‒30.
  • Trifunović (1972): Đ. Trifunović, Srpska književnost u književnoj kriti- ci, urednik Jovan Hristić, knj. 1, Stara književnost, priredio Đorđe Trifunović, Beograd: Nolit.
  • Trifunović (1974): Đ. Trifunović, Azbučnik srpskih srednjovekovnih knji- ževnih pojmova, Beograd: „Vuk Karadžićˮ.
  • Trifunović (1976): Đ. Trifunović, Kratak pregled jugoslovenskih književ- nosti srednjeg veka, zapisi sa predavanja Đorđa Trifunovića, Beograd: Filološki fakultet Beogradskog univerziteta.
  • Špadijer (2015): I. Špadijer, Alegorija raja kod Svetog Save i Stefana Pr- vovenčanog, u: B. Miljković, D. Dželebdžić (ur.), Zbornik u čast Mirjane Živojino- vić, knjiga 1, Beograd: Vizantološki institut SANU, Zadužbina svetog manastira Hilandara, 113‒126.