„POP ĆIRA I POP SPIRA“ U SVETLU INTERMEDIJALNOSTI: DIJALOG ROMANA I EKRANIZACIJE

JEZIK, KNJIŽEVNOST I DIJALOG (2024): 143–154

AUTHOR(S) / АУТОР(И): Minja Tomić

ABSTRACT / САЖЕТАК:

Istraživanje predstavlja analizu umetničkih sredstava i postupaka koji oblikuju trodelnu seriju „Pop Ćira i pop Spira“ (1982) Soje Jovanović u dijalogu sa literarnim predloškom. Predstavljena kao komedija u tri čina, serija je zasnovana na istoimenom humorističkom romanu (1898) Stevana Sremca, te tako književnost pomera u intermedijalnu ravan, kojom sagledavamo odnos i uzajamni uticaj prisustva televizijskog medija u književnom delu na formalnom i tematskom nivou. Intermedijalnost otvara mogućnosti filmskog čitanja kao oblika tumačenja Sremčevog teksta, kao i istraživanje raznorodnih aspekata uzajamne povezanosti knjige i serije kroz stvaralačke koncepte i ideje. Važan deo rada ispitivaće stepen srodnosti književnog dela i njegove ekranizacije. Razmatraće se i dometi i prednosti ekranizacije kao takve, mogućnosti koje otvara za uspeliju analizu samog književnog dela u nastavi, u cilju uspostavljanja bolje komunikacije učenika sa narativom, kao i načini na koje bi serija mogla da se inkorporira u obradu lektire na času. Utvrdićemo da je oblikovanje realističkog romana podesno kasnijoj ekranizaciji zahvaljujući mnoštvu usmenih oblika, dijalektizama i specifičnih obeležja individualnog govora, anegdotskih i komičnih situacija koje se za njih vezuju. Monološkim i dijaloškim jedinicama, kao i mikrožanrovima koje je utkao u roman, Stevan Sremac omogućio je da scenario za seriju bude već formiran među koricama knjige.

KEYWORDS / КЉУЧНЕ РЕЧИ:

„Pop Ćira i pop Spira“, roman, serija, intermedijalnost, nastava

REFERENCES / ЛИТЕРАТУРА:

Izvori

Sremac, S. (1977). Pop Ćira i pop Spira, Sabrana dela Stevana Sremca u šest knjiga (I), prir. Đuro Gavela i Boško Novaković, Beograd: Prosveta.

Literatura

Bajić, Lj. (2008). Proučavanje humorističke proze u nastavi. Beograd: Zavod za udžbenike i nastavna sredstva.
Currie, M. (1998). Postmodern Narrative Theory, London: MacMillan.
Deretić, J. (1981). Srpski roman 1800 – 1950. Beograd: NOLIT.
Ivanić, D. (2002). Svijet i priča : o pripovijedanju i pripovjedačima u srpskoj književnosti. Beograd: Narodna knjiga – Alfa.
Kašanin, M. (2004). Humor i melanholija (Stevan Sremac). U M. Kašanin, Sudbine i ljudi: ogledi o srpskim piscima (214 – 252). Beograd: Zavod za udžbenike i nastavna sredstva.
Lotman, J. (1976a). Semiotika filma i problemi filmske estetike (M. Popović, prev.). Beograd: Institut za film.
Lotman, J. (1976b). Struktura umetničkog teksta (N. Petković, prev.). Beograd: NOLIT.
Maksimović, G. (1998). Magija Sremčevog smijeha. Niš: Prosveta.
Nikolić, N. (2015). „Pop Ćira i pop Spira“: filmsko čitanje Soje Jovanović. U Godišnjak Katedre za srpsku književnost sa južnoslovenskim književnostima vol. 11 (69 – 83). Beograd: Filološki fakultet. Pristupljeno 5. 7. 2024. na: https://doi.org/10.18485/godisnjak.2016.11.3.
Omon, Ž. (2006). Estetika filma (J. Vidić, prev.). Beograd: Klio.
Radin, A. (1986). Umetnost pripovedanja Stevana Sremca. Niš: Gradina.
Tomić, S. (2014). Realizam i stvarnost: nova tumačenja proze srpskog realizma iz rodne perspektive. Beograd: Fakultet za strane jezike. Pristupljeno 5. 7. 2024. na: (PDF) Realizam i stvarnost: nova tumačenja proze srpskog realizma iz rodne perspektive, www.fsj.edu.rs/fajlovi/Svetlana3_print.pdf | Svetlana Tomic – Academia.edu
Ursulesku, О. (2018). Intermedijalna priroda pripovedanja u književnom i filmskom stvaralaštvu Pola Ostera. Doktorska disertacija. Novi Sad: Filozofski fakultet.
Vukićević, D. (2003). Dva vida komike – „Bakonja fra Brne“ i „Pop Ćira i pop Spira“. U D. Vukićević, Ogledi o srpskom realizmu (78 – 92). Kraljevo: Anagraf.
Wolf, W. (2011). (Inter)mediality and the Study of Literature. CLCWeb: Comparative Literature and Culture, Purdue University Press. Pristupljeno 18. 6. 2024. na: https://docs.lib.purdue.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1789&context=clcweb.