PRILOG EKONOMSKOJ ISTORIJI SRBIJE: CIVILISTE I APANAŽE DINASTIJE OBRENOVIĆ I DINASTIJE KARAĐORĐEVIĆ

Arheon br.7, God. 7 (2024) (str. 79-97)

AUTOR(I) / AUTHOR(S): Snežana B. Aleksić

Download Full Pdf   

DOI: 10.46793/Arheon7.079A

SAŽETAK / ABSTRACT:

U ovom radu razmatrana je tema materijalne nadoknade, koja je isplaćivana iz državne kase Kraljevine Srbije, kao plata suverena i kao apanaža. Kraljeva plata je, kroz budžet, evidentirana sa opisom ,,kraljeva civilista”, a apanaža sa opisom ,,apanaža Kralja Milana”. Osim literature i istorijske periodike, u ovom istraživanju je korišćena građa pohranjena u Istorijskom arhivu Beograda. U radu je u celosti priređen, do sada ne publikovani, dokument koji je u vezi sa odricanjem od apanaže prestolonaslednika Đorđa Karađorđevića. Cilj istraživanja je da produbi dosadašnja saznanja u vezi sa budžetskim davanjima Kraljevine Srbije, u korist dinastije Obrenović i dinastije Karađorđević.

KLJUČNE REČI / KEYWORDS:

dinastija Obrenović, dinastija Karađorđević, kraljeva civilista, apanaža, budžet

LITERATURA / REFERENCES:

IZVORI I LITERATURA
Arhivska građa:
  • Istorijski arhiv Beograda:
  • IAB-1-1894-3004-f.4-46. Uprava grada Beograda – Beograd. Vraćanje prava kralju Milanu i kraljici Mariji.
  • IAB-2145-K.13-6.1.2. Lični fond Ivan S. Pavlovića. Pozivnica za prisustvovanje pomenu kralju Milanu.
  • IAB-1-1901-2133.18. Uprava grada Beograda – Beograd. Poziv na pomen kralju Milanu.
  • IAB-1-1907-3096-89. Uprava grada Beograda – Beograd. Visina apanaže Đorđa i Aleksandra Karađorđevića.
  • IAB-2145 – K.13-6.1.2. Lični fond Ivan S. Pavlovića. Pozivnica za prisustvovanje pomenu kralju Milanu.
  • IAB-2877-K2-3.11. Lični fond Vojislava Veljkovića. Pismo Vojislava Veljkovića o odnosu Đorđa Karađorđevića sa strankama i skupštinom.
  • Digitalni repozitorijum Istorijskog arhiva Beograda (IAB): Zbirka crkvenih matičnih knjiga. Protokol umrlih. Hram Sv. Apostola i evanđeliste Marka.
Literatura:
  • Godišnjak Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca za 1926, Beograd, 1926.
  • Grupa autora, Istorija Srpskog naroda, knj. 6 tom 1: od Berlinskog kongresa do ujedinjenja, Srpska književna zadruga, Beograd, 1983.
  • Živanović Živan, Politička istorija Srbije u drugoj polovini devetnaestog veka, knj. 3: Kraljevsko namesništvo do abdikacije Kralja Milana i prva polovina vladavine Kralja Aleksandra I 1889–1897, Geca Kon, Beograd, 1924.
  • Živanović Ž. Milan, Pukovnik Apis, Kultura, Beograd,
  • Jovanović Slobodan, Vlada Aleksandra Obrenovića, knj. 2 (1897–1903), Geca Kon, Beograd, 1931.
  • Manakin Viktor (ur.), Almanah Kraljevine Jugoslavije, sv. 4: 1929–1931, II izdanje, Zagreb, 1932, 24.
  • Mitrinović Čedomil, Brašić Miloš, Jugoslovenske narodne skupštine i sabori, Narodna skupština Kraljevine Jugoslavije, Beograd, 1937.
  • Novakov Aleksandra, „Nekrolozi o Milanu Obrenoviću u srpskoj štampi”, Zbornik Matice Srpske za istoriju, br. 75–76, 2007.
  • Pešić D. Miroslav, Mladenović M. Božica, „Funkcionisanje parlamentarnog sistema u Kraljevini Srbiji od 1889. do 1892. godine”, Istorijski časopis, br. 65, 2016.
  • Stanojević Stanoje, Svi Srpski vladari, Beograd, 1989.
  • Statistički godišnjak Kraljevine Srbije, knj. 2: 1894–1895, Statističko odeljenje narodne privrede, Beograd, 1898.
  • Statistički godišnjak Kraljevine Srbije, knj. 3: 1896–1897, Statističko odeljenje narodne privrede, Beograd, 1900.
  • Statistički godišnjak Kraljevine Srbije 1901, Statističko odeljenje narodne privrede Beograd, 1904.
  • Statistički godišnjak Kraljevine Srbije: 1907 i 1908, knj. 12, Uprava državne statistike, Beograd, 1913.
  • Stojadinović M. Milan, Ni rat ni pakt: Jugoslavija između dva rata, „Otokar Keršovani”, Riječka tiskara, Rijeka, 1970.
  • Ćorović Vladimir, Istorija Jugoslavije, Narodno delo, Beograd, 1933.
Štampa:
  • Bez imena autora, „Iz Skupštinske zgrade”, Srpska nezavisnost, br. 95, 22. 06. 1882.
  • Bez imena autora, „Narodna privreda”, Zastava, br. 198, [dodatak] , 24. 12. 1882.
  • Službeni list o radu Srpske narodne skupštine, br. 159 od 18. 05. 1891.
  • Bez imena autora, „Gornji dom Srbije: Rad velikog ustavnog odbora”, Otadžbina: književnost, nauka, društveni život, knj. 31, sv. 121–124, Beograd, 1892.
  • Bez imena autora, „Srpski Ustav sahranio Aleksandar I”, Zastava, br. 74, 11.5.  1894.
  • Bez imena autora, „Prilike u Srbiji”, Zastava, br. 127, 17. 08. 1894.
  • Bez imena autora, „Nikad dosta novaca”, Zastava, br. 191, 13. 12. 1894.
  • Bez imena autora, „Apanaža”, Zastava, br. 60, 18. 5. 1895.
  • Bez imena autora, „Apanaža Milanu”, Zastava, br. 67, 30. 4. 1895.
  • Bez imena autora, „Srbija”, Zastava, br. 14, 26. 1. 1896.
  • Bez imena autora, „Srbija”, Zastava, br. 152, 11. 10. 1896.
  • Bez imena autora, „Bez naslova”, Zastava, br. 5, 11. 01. 1898.
  • Bez imena autora, „I opet o Milanovu naimenovanju”, Zastava, br. 6, 13. 1. 1898.
  • Bez imena autora, „Prilike u Srbiji”, Zastava, br. 169, 8. 11. 1898.
  • Bez imana autora, „Kralj Milanova izjava”, Male novine, br. 322, 11. 11. 1899.
  • Bez imena autora, „Niška skupština”, Zastava, br. 174, 17. 11. 1898.
  • Bez imena autora, „Šta se sprema Srbiji?”, Zastava, br. 181, 29. 11. 1898.
  • Bez imena autora, „Stanje u Srbiji”, Zastava, br. 186, 8. 12. 1898.
  • Bez imena autora, „Raskralj Milan ušao u klopku: Najnovije iz Beograda”, Zastava, br. 155, 17. 7. 1900.
  • Bez imana autora, „Ugovor između Kralja Aleksandra i Raskralja Milana”, Zastava, br. 244, 4. 11. 1900.
  • Bez imena autora, „Izaslanici Narodnog predstavništva Kraljevine Srbije”, Nova iskra, br. 6, jun 1903.
  • Bez imena autora, „Izbor kralja Petra Karađorđevića”, Zastava, br. 121, 4. 6. 1903.
  • Bez imena autora, „Knez ArsenKarađorđević”, Zastava, 178, 13. 8. 1903.
  • Bez imena autora, „Ceo svet se oruža”, Zastava, br. 33, 12. 2. 1904.
  • Bez imena autora, „Pitanje topova u Srbiji”, Zastava, br. 72, 31. 3. 1905.
  • Bez imena autora, „Da se smanji civilista”, Pravda, br. 291, 9. 12. 1905.
  • Bez imena autora, „Trgovinski ugovor s Austrougarskom – Bugarska trgovina”, Srpski književni glasnik, knj. 6, Beograd, 1906.
  • Bez imena autora, „Zašto je napadana Srbija”, Zastava, br. 3, 5.1.1907.
  • Bez imena autora, „Trzavice u Srbiji”, Zastava, br. 21 [Večernji list], 28. 1. 1908.
  • Bez imena autora, „Apanaža pred Skupštinom”, Pravda, br. 38, 7. 2. 1908.
  • Bez imena autora, „Apanaža pred Skupštinom”, Pravda, br. 40, 9. 2. 1908.
  • Bez imena autora, „Državni budžet za 1909.”, Učitelj, sv. 6, god. XXIII od 1. 2. 1909.
  • Bez imena autora, Bez naslova, Zastava, br. 50, 5. 3. 1911.
  • Ninčić R, Mlakar M, „Od jednoumlja dva putića”, Borba, br. 86, 26. 3. 1990.