DOSTUPNOST ARHIVSKE GRAĐE DRŽAVNOG ARHIVA REPUBLIKE SEVERNE MAKEDONIJE OD ZNAČAJA ZA ISTORIJU SRPSKOG NARODA I SRBIJE

Arheon br.7, God. 7 (2024) (str. 41-67)

AUTOR(I) / AUTHOR(S): Suzana Petrović, Predrag Stojković

SAŽETAK / ABSTRACT:

Uzimajući u obzir zajedničku istoriju koju imaju Srbija i terito-
rija današnje Makedonije, počevši od kraja 13. veka, kada je Makedonija postala deo Srpske kraljevine, a Skoplje, od 1346. godine postalo prestonica Dušanovog carstva, preko Vardarske Makedonije (1913–1915) do Narodne Republike Makedonije, kasnije Socijalističke Republike Makedonije, koja je u periodu od 1945– 1991. godine bila federalna jedinica SFRJ, deo arhivske građe veoma značajan za istoriju srpskog naroda i Srbije se i dalje nalazi u Državnom arhivu Republike Severne Makedonije. U radu će biti reči o dostupnosti osnovnih informacija o arhivskoj građi od značaja za istoriju srpskog naroda i Srbije, mogućnosti i procedure istraživanja, kao i njenog objavljivanja, u skladu sa Zakonom o arhivskoj građi Državnog arhiva Republike Severne Makedonije, na osnovu reciprociteta i u korelaciji sa opštim aktima pomenutog Arhiva.

KLJUČNE REČI / KEYWORDS:

arhivska građa, dostupnost, inostranstvo, strani državljani, istraživanje

LITERATURA / REFERENCES:

IZVORI I LITERATURA

Zakoni i sporazumi:

Zakon o arhivskoj građi federacije (Službeni list SFRJ, br. 11/1986).
Zakon za državnite arhivi I – Organi za čuvanje, zaštita i obrabotuvanje na istorisko-arhivskiot materijal (Služben vesnik na SRM, br. 1 od 12. januara 1951).
Zakon o državnim arhivima NR Srbije iz 1951. godine (Službeni glasnik NRS, 4/1951).
Zakon o arhivskoj građi i arhivima (Služben vesnik na SRM, br. 16 od 21. aprila 1951).
Zakon o arhivima (Služben vesnik na SRM, br. 36 od 8. novembra 1990).
Zakon o uređenju i radu organa državne uprave (Služben vesnik na SRM, br. 58 od 21. jula 2000).
Zakon o arhivskom materijalu države Severne Makedonije (Služben vesnik na RM, 95/2012, 41/2014, 72/2015, 148/2015, 169/2015, 53/2016).
Sporazum o pitanjima sukcesije SFR Jugoslavije (Službeni list SRJ, Međunarodni ugovori, br. 6/2002).
Služben list Vardarske banovine, V, br. 264, 28. IV 1934; VII, br. 674, 17. VII. 1936.
Uredbata za kancelariskoto i arhivskoto rabotenje (Služben vesnik na RM, br. 58/1996).
Pravilnik za uslovite za načinot na koristenje na arhivskiot i dokumentarniot materijal vo DARSM i načinot na manipuliranje so arhivskiot i dokumentarniot materijal vo Depoata na DARSM.
Pravilnik za izmenuvanje i dopolnuvanje na Pravilnikot za uslovite za načinot na koristenje na arhivski i dokumentaren materijal vo Državniot arhiv na RSM i načinot na manipuliranje so arhivskiot i dokumentarniot materijal vo depoata na Državniot arhiv, br. 012691/1 od 25. 08. 2015.
Pravilnik za poseta i koristenje na arhivska graѓa od strana na stranci vo Državniot arhiv na Republika Makedonija.

Literatura:

Bernardez, Santiago Torres. Succession d’États, Droit International, Bilan et Perspectives, tome I. Paris: A. Pedone, 1991.
Damjanovska, Jasmina, i Branislav Svetozarević. Pečat na vremeto – 70 godini Državen arhiv (1951–2021). Skopje: Državen arhiv na Republika Severna Makedonija, 2021.
Dimitrijević, Duško. „Sukcesija SFR Jugoslavije u odnosu na državne arhive”. Pravni život, br. 12, 2014, 249–262.
Živković, Jasmina. Zaštita arhivske građe saveznih organa u Jugoslaviji (1945–1991). Doktorska disertacija. Beograd, 2020.
Simeunović, Vladimir. Stanovništvo Jugoslavije i socijalističkih republika 1921–1961. Ukupno stanovništvo, polna i starosna struktura. Beograd, 1964.
Stojanov, Gace. Pregled na arhivskite fondovi i zbirke 1993–2005. Skopje: Državniot arhiv na Republika Makedonija, 2006.
Stojčevski, Georgi. „Arhivistika u našoj sadašnjosti”. U: Tehnični in vsebinski problemi klasičnega in elektronskega arhiviranja, 9. Maribor: Pokrajinski arhiv Maribor, 2010, 141–148.
Popović Jovan P. O sukcesiji arhiva na prostorima bivše SFRJ, Sukcesija i kontinuitet Savezne Republike Jugoslavije. Beograd: Institut za međunarodnu politiku i privredu, 2000.