АУТОР(И): Jasmina Mandić-Lukić, Đorđina Milovanović, Maja Stipić, Radoslav Raković, Sanja Petrović-Bećirović
Е-АДРЕСА: jmlukic@ep-entel.com
DOI: 10.46793/EEE22-2.68ML
САЖЕТАК:
Energetska kriza koja je započela 2021. godine i nastavlja se u 2022, pored velike pometnje na tržištu električne energije, doprinela je da se mnoge aktivnosti vezane za energetsku tranziciju i sprovođenje određenih akata u tom smislu ponovo preispituju.
Energetska tranzicija je dugotrajan proces i generalno vodi ka smanjenju proizvodnje energije zasnovane na uglju, a u skladu sa klimatskim ciljevima. S obzirom da su se u međuvremenu desile značajne promene i da one još uvek traju, kako na području razvoja novih tehnologija, tako i na energetskom tržištu, ciljeve tranzicije treba postaviti tako da imaju sledeće karakteristike, tj. da to bude: inteligentna, pravedna i ekološki prihvatljiva tranzicija.
EU projekat TRACER (H2020, www.tracer-h2020eu) je jedan od projekata čija će realizacija doprineti uspešnom ostvarivanju procesa tranzicije. Projektom je obuhvaćeno 9 regiona u Evropi u kojima se vrši intenzivna eksploatacija uglja. Za Srbiju je izabran Kolubarski region uglja. Cilj projekta je utvrđivanje strategije istraživanja i inovacije (R&I – Research&Innovation) koja će doprineti lakšoj i uspešnoj tranziciji pomenutih regiona u održive energetski nekarbonske sisteme. U okviru rada biće prikazani primeri dobre prakse iz projekta.
Deo rada posvećen je tranziciji Kolubarskog ugljenog regiona, sa mogućnostima koje pružaju nove tehnologije, ali su istaknute i neke pretnje koje se mogu naći na putu tranzicije. U zaključku se ističe da su ciljevi tranzicije u evropskim zemljama zajednički, a putevi do nje različiti.
КЉУЧНЕ РЕЧИ:
inteligentna tranzicija, pravedna tranzicija, ekološki prihvatljiva tranzicija, ugljeni regioni, primeri dobre prakse
ЛИТЕРАТУРА:
- Mandić Lukić, J., Milovanović, Đ., Stipić, M., Petrović Bećirović, S., Raković, R., Popović Zdravković, B., Životić, M. Smart and Socially Resposible Energy Transition in Coal Intensive Regions, in U susret zelenom oporavku, ENERGETIKA 2021, Zlatibor, pp. 149-155, 22-25. jun 2021.
- Energy tra1nsitions in Europe, common goals but different, A Euro-CASE report, Euro-CASE Energy Platform, https://www.euro-case.org/wp-content/uploads/2019/10/Eurocase/Publications/PDF/platform_energie2019.pdf [pristupljeno 03.03.2022]
- https://ukcop26.org [pristupljeno 03.03.2022]
- https://www.bbc.com/news/science-environment-59148520 [pristupljeno 03.03.2022]
- tracer-h2020eu [pristupljeno 03.03.2022]
- Just Transition: A Report for the OECD, May 2017. https://justtransitioninitiative.org/resource-library/just-transition-a-report-for-the-oecd/ [pristupljeno 03.03.2022]
- Guidelines for a just transition towards environmentally sustainable economies and societies for all, International Labour Organization, 2015, https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/@ed_emp/@emp_ent/documents/publication/wcms_432859.pdf [pristupljeno 03.03.2022]
- Popp, R., de Pous, P. The EU`s lessons for a just transition beyond coal., December 2021. https://www.e3g.org/publications/eu-lessons-just-transition-coal/ [pristupljeno 03.03.2022]
- Best practice report on labour markets, social issues and tourism, D 2.4 report, TRACER project, January 2020., https://tracer-h2020.eu/wp-content/uploads/2020/02/D2.4_TRACER_Deliverable_final.pdf
- Strategija pametne specijalizacije u Republici Srbiji za period od 2020. do 2027. godine, Službeni glasnik RS, broj 30/18, 6. mart 2020.
- TRACER – Best practice platform (Technologies, Industrial roadmaps and transitions strategies), 2020. https://tracer-h2020.eu/best-practice-platform/ [pristupljeno 03.03.2022]
- Best practice report on environmental protection and post-mining land reclamation, D 2.5 report, TRACER project, December 2019., https://tracer-h2020.eu/wp-content/uploads/2019/12/TRACER_D-2.5_Best_practice_environmental_protection_FIB-2.pdf [pristupljeno 03.03.2022]
- Hendrychova, M. Reclamation success in post-mining landscapes in the Czech Republic: a review of pedological and biological studies. Journal of Landscape Studies 1, pp. 63-78, 2008.
- Frouz, J. (ed.) Soil biota and ecosystem development in post mining sites. CRC Press, Boca Raton, London, New York, 2014.
- Schulz, F., Wiegleb, G. Development options of natural habitats in a post-mining landscape. Land Degradation & Development Vol.11, No. 2, pp. 99-110, 2000. https://doi.org/10.1002/(SICI)1099-145X(200003/04)11:2<99::AID-LDR368>3.0.CO;2-I
- Kušljagić M., Rajaković N., Miljević D, Vujnović M. Nekontrolisana dekarbonizacija elektroenergetskog sektora Zapadnog Balkana – Nacrt, Nerda, ASOR, Clean, januar 2022. http://nerda1.mojweb.ba/file/barometar-bhs-final/26 [pristupljeno 03.03.2022]
- Barjaktarević D., Marković Ž., Marković A. Održivi razvoj sa aspekta smanjenja uticaja na klimatske promene, na putu Republike Srbije prema Evropskoj Uniji, in U susret zelenom oporavku, ENERGETIKA 2021 Zlatibor, pp. 172-179, 22-25. jun 2021.