АУТОР(И): Goran Rimac
Е-АДРЕСА: goran.rimac@vojvodina.gov.rs
DOI: 10.46793/EEE21-4.64R
САЖЕТАК:
Donedavno je bila preovlađujuća ideja da je za funkcionisanje energetskog sistema potrebno da je sačinjen od velikih postrojenja i da se energija kreće od centra proizvodnje prema gradovima i mestima potrošnje. Pojavom decentralizovanih sistema za proizvodnju energije i novih tehnologija za njihovo korišćenje, prvobitni model se sve vise menja. Direktivom EU 2018/2001 o promociji korišćenja obnovljivih izvora energije (OIE) označeni su prozjumeri, odnosno istovremeno i proizvođači i potrošači obnovljive energije, kao i zajednice OIE, dok je Direktivom EU 2019/944 uveden pojam “citizen energy communities”, odnosno energetske zajednice građana, s tim što ova Direktiva osim distributivne proizvodnje električne energije iz OIE obuhvata i električnu energiju iz ostalih izvora. Zemlje članice EU su u obavezi da donesu svoju regulativu vezano za primenu ovih direktiva, a nakon toga i odgovarajuće mere podsticaja. Inicijativa uvođenja energetskih zajednica nudi građanima nove mogućnosti u smislu aktivnog uključivanja u energetska pitanja. Pošto se radi o decentralizovanim projektima baziranim na OIE, oni promovišu praksu održive energetske proizvodnje i potrošnje, kao i skladištenje i razmenu energije unutar zajednice. Tradicionalno pasivan potrošač postaje energetski prozjumer, suvlasnik postrojenja na OIE i član energetske zajednice. U Evropi postoji više hiljada takozvanih zadruga OIE koje predstavljaju najčešći organizacioni oblik energetskih zajednica i mogu imati važnu ulogu u procesu decentralizacije energetskog sistema. Prelazak na decentralizovanu proizvodnju energije ima mnoge prednosti, a to su: korišćenje lokalnih izvora energije, povećanje sigurnosti lokalnog snabdevanja energijom, kraća transportna rastojanja i smanjeni gubici u prenosu energije, podsticanje razvoja zajednice i kreiranje lokalnih radnih mesta. Svrha rada je da se široj javnosti u Srbiji približi pojam energetskih zajednica, šta su one i koja je njihova uloga, pri čemu se najveći deo rada bavi energetskim zajednicama na području EU.
КЉУЧНЕ РЕЧИ:
energetske zajednice, distributivna proizvodnja, obnovljivi izvori energije
ЛИТЕРАТУРА:
- International Labor Office, Geneva, “Providing clean energy and energy access throgh cooperatives“, 2013.
- Cavamizaru, A., Uihlain, A. Energy communities: an overview of energy and social innovation, JCR Publications Repository, 2020. https://publications.jrc.ec.europa.eu/repository/handle/JRC119433 [pristupljeno 28.06.2021]
- Benjamin Huybrechts and Sybille Mertens, Centre for Social Economy, HEC Management School, University of Liege, “ The relevance of the cooperative model in the field of renewable energy“, 2014.
- Qualenergia, https://www.qualenergia.it/articoli/comunita-energetiche-una-transizione-decisa-e-partecipata-dai-cittadini-di-Wolfhagen/ [pristupljeno 28.06.2021]
- Qualenergia, https://www.qualenergia.it/articoli/magliano-alpi-nuova-comunita-energetica-sotto-l-albero-di-natale/ [pristupljeno 28.06.2021]
- Decreto n.285/2020 (Gazzetta Ufficiale n.285/2020)
- Manifesto „Le Comunita energetiche per una centralita attiva del Cittadino nel nuovo mercato dell’energia“
- https://www.pv-magazine.com/2020/02/11/energy-communities-as-a-business-model-for-utilities/ [pristupljeno 28.06.2021]